كليدواژه :
من كندال , گيلان , كيفيت آب‌هاي زيرزميني , پايش
چكيده فارسي :
زمينه و هدف: خشكسالي و كم‌آبي سال هاي اخير باعث گرايش برنجكاران به استفاده حداكثري از منابع آب زيرزميني به عنوان يك منبع مطمئن براي توليد شده است. اين درحالي است كه برنج علاوه بر كميت آب، شديدا تحت تاثير كيفيت آب مورد استفاده است. هدف از اين مطالعه بررسي روند پارامترهاي كيفي آب زيرزميني چهار دشت آستانه، تالش، لاهيجان و فومنات واقع در استان گيلان به تفكيك ماه‌هاي كمآب و پرآب است.
روش بررسي: در اين پژوهش، اطلاعات 15 متغير كيفي آب زيرزميني چهار دشت استان گيلان از سال 1382 تا سال 1393 مدنظر قرار گرفت. اين اطلاعات در قالب 15 سري زماني چاه پيزومتري دشت آستانه، 41 چاه پيزومتري دشت تالش، 24 چاه پيزومتري دشت لاهيجان و 44 چاه پيزومتري دشت فومنات جمع آوري گرديد. بدين ترتيب براي هر چاه دو سري زماني 15 تايي عوامل كيفي، در ماه كمآب و پرآب در محيط SPSS ايجاد شد. تجزيه و تحليل روند با آزمون ناپارامتري من كندال (Mann-Kendall)، صورت گرفت.
يافته‌ها: نتايج نشان داد در هر دو ماه كمآب و پرآب، روند تغييرات بيشتر متغيرهاي كيفي كاهشي بود، ليكن در ماه پرآب روندهاي كاهشي مشهود بود. ضمن آن‌كه روندهاي افزايشي نيز اگرچه با تعداد كم، در ماه پرآب مشاهده گرديد. در هر دو ماه پرآب و كمآب، روند تغييرات pH و Na% افزايشي بود. ليكن در ماه كمآب، روند افزايشي در پارامترهاي SAR و SO4 نيز مشاهده گرديد. همچنين كيفيت آب چاه هاي دشت تالش براي كشت برنج، به عنوان كشت غالب استان، مناسب تر از سه دشت ديگر ارزيابي شد.
نتيجه‌گيري: مصرف آب زيرزميني كليه دشت‌ها در هر دو ماه كمآب و پرآب فاقد محدوديت براي كشاورزي و به‌ويژه كشت برنج بود. بنابراين با توجه به كاهش غلظت اغلب متغيرهاي مورد مطالعه طي دوره آماري، مي‌توان اظهار داشت كيفيت آب زيرزميني دشت هاي استان گيلان بهبود يافته است.
چكيده لاتين :
Background and Objective: Drought and water shortage in recent years caused rice farmers to use maximum groundwater as a secure source. However, the rice is affected not only by the quantity but also by the quality of water. The purpose of this study was to evaluate trend of quality parameters of groundwater in wet and dry periods in 4 plains including Astaneh, Talesh, Lahijan and Foumanat, which are all located in Gilan province.
Materials and Methods: In this investigation, data was collected for quality parameters from 15 groundwater of the 4 plains of Gilan province from 2003 to 2014. The data was collected from 15 piezometer wells of Astaneh, 41 piezometer wells in Talesh, 24 piezometer wells in Lahijan and 44 piezometer wells in Foumanat. For each well, two time series of 15 quality parameters in wet and dry periods were created in SPSS software. The trend was evaluated by Mann- Kendall test that is a nonparametric method.
Results: The results showed that in both periods, the trend of most quality parameters was declined, However, the quality decline in wet period was more severe. In both periods, the pH and Na % were increasing. Additionally, in dry period, the increasing trend of SAR and SO4 was observed. Overall, the water quality of wells in Talesh plain for cultivation of rice was better than the other plains.
Conclusion: Consumption of groundwater of all the plains in both wet and dry periods for agricultural purposes and especially rice cultivation was without limitation. According to the decreased concentration of the measured parameters during the studied period, it can be expected that groundwater quality of Gilan province plains has been improved.
