پديد آورندگان :
نجاتي جهرمي، زهره دانشگاه شهيد بهشتي - دانشكده علوم زمين - گروه زمين شناسي معدني و آب، تهران، ايران , ناصري، حميدرضا دانشگاه شهيد بهشتي - دانشكده علوم زمين - گروه زمين شناسي معدني و آب، تهران، ايران , نخعي، محمد دانشگاه خوارزمي - دانشكده علوم زمين - گروه زمين شناسي، كرج، ايران , عليجاني، فرشاد دانشگاه شهيد بهشتي - دانشكده علوم زمين - گروه زمين شناسي معدني و آب، تهران، ايران
كليدواژه :
آبخوان ورامين , شاخص آلودگي آب , آب شرب , فلزات سنگين
چكيده فارسي :
زمينه و هدف: آبياري زمين‌هاي كشاورزي با فاضلاب تصفيه شده در بخش عمده‌اي از دشت ورامين، تمركز جمعيتي در مناطق شهري قسمت مياني دشت، و وجود صنايع، خطر بالفعل آلودگي فلزات سنگين آب‌هاي زيرزميني دشت ورامين را افزايش داده است. از اين رو در تحقيق حاضر، غلظت فلزات سنگين با هدف ارزيابي خطر آلودگي آب‌هاي زيرزميني دشت ورامين از نظر قابليت مصرف شرب بررسي شده است.
روش بررسي: تعداد 78 نمونه آب زيرزميني جمع آوري و غلظت يون‌هاي فلزي Cu، Pb، Zn، Cr، Cd، Fe، Co، و Mn اندازه گيري شد. آناليز همبستگي دو متغيره براي توصيف ارتباط بين پارامترهاي هيدروشيمي در منطقه ورامين به‌كار برده شده است. شاخص ارزيابي فلزات سنگين (Heavy Metal Evaluation Index or (HEI)) و شاخص آلودگي فلزات سنگين (Heavy Metal Pollution Index (HPI)) آب زيرزميني به منظور تعيين قابليت مصرف شرب در دشت ورامين تعيين گرديد.
يافته‌ها: غلظت ميانگين كادميم در دوره‌هاي خشك و تر به ترتيب برابر 5/7 و g/Lµ 8 و غلظت ميانگين سرب آب‌هاي زيرزميني دشت ورامين برابر g/Lµ 12/5 كه بيشتر از مقدار مجاز شرب هستند. تحليل همبستگي پيرسون (Pearson correlation analysis) داده‌هاي كيفي نمونه‌هاي آب زيرزميني دشت ورامين، همبستگي قوي در ميان برخي از جفت فلزات سنگين همانند Pb و Co با Cd، Cu و Mn را نشان مي‌دهد كه نمايانگر منابع مشترك آلودگي، وابستگي متقابل و رفتار يكسان در طول حركت آن فلزات در محيط آبخوان است. نتايج به‌دست آمده از بررسي شاخص‌هاي ارزيابي فلزات سنگين (HEI) و شاخص آلودگي فلزات سنگين (HPI) مويد آن است كه آلودگي آبخوان ورامين نسبت به فلزات سنگين در اكثر بخش‌ها خطرناك نيست، اما در بخش‌هايي تغييرات شديد در غلظت برخي فلزات قابل مشاهده است.
نتيجه‌گيري: احتمالا با توجه به تداوم منشاهاي آلودگي در دشت ورامين، مي‌توان انتظار داشت كه در دراز مدت خطر آلودگي آب‌هاي زيرزميني نسبت به فلزات سنگين ادامه يابد. لذا مي‌بايست در خصوص آب برگشتي كشاورزي، دفع اصولي فاضلاب‌هاي صنعتي و خانگي، و همچنين كيفيت پساب منتقل شده از تهران به دشت اقدامات احياء كننده به‌عمل آيد.
چكيده لاتين :
Background and Objective: Irrigation of agricultural lands with treated wastewater in the main part of the Varamin plain, the highly populated urban areas of the middle part of the plain, and the presence of industries have increased the actual risk of heavy metal contamination of groundwater. Therefore, the concentrations of heavy metals were investigated in this study in order to assess the risk of using groundwater of Varamin aquifer for drinking purposes.
Materials and Methods: A total of 78 groundwater samples were collected to measure the concentrations of Cu, Pb, Zn, Cr, Cd, Fe, Co, and Mn ions. The bivariate correlation analysis has been used to describe the correlation between hydrochemical parameters in the Varamin area. Heavy Metal Evaluation Index (HEI) and Heavy Metal Pollution Index (HPI) of the groundwater were determined to determine the feasibility of drinking supply in Varamin plain.
Results: The average concentrations of cadmium in dry and wet periods were 7.5 and 8 μg/L, respectively. In the wet period, the average concentration of lead in the groundwater of the Varamin plain was 12.5 μg/L. The concentrations of both heavy metals were more than the permissible amount for drinking. Pearson correlation analysis of qualitative data of the water samples of the Varamin plain showed a strong correlation between some heavy metals such as Pb and Co with Cd, Cu and Mn. This reflected a similar source of contamination of the groundwater, inter-correlations, and the same mobility behaviors in the aquifer media. The results obtained from HEI and HPI showed that the pollution of Varamin aquifer in most parts was not dangerous with respect to the heavy metals concentrations, but in some areas, significant variations in the concentrations of some metals can be observed.
Conclusion: It may be expected that the risk of groundwater contamination continues with respect to heavy metals due to the persistence of contamination sources in the Varamin plain. Hence, some measured should be taken with regards to the agricultural recycle water, dispose of domestic and industrial wastewater, and the quality of transferring treated effluent from Tehran to the plain.
