مرور ساختار يافته مطالعات مرتبط با منابع آب شرب در ايران: شناسايي خلاء‌هاي پژوهشي

A systematic review on drinking water resources-related studies in Iran: identification of research gaps

زمينه و هدف: تهيه و تامين آب آشاميدني سالم براي جامعه يكي از مهمترين چالش‌ها در راستاي ارتقاء سلامت جامعه است. با توجه به اهميت تحقيقات در زمينه كيفيت آب، شناسايي خلاء‌هاي پژوهشي در اين زمينه از طريق جستجوي مطالعات مرتبط در ايران و انجام يك مطالعه مروري انجام شد. روش بررسي: در اين مطالعه به ترتيب تعداد 638، 166، 300 و 1000 مقاله در پايگاه‌هاي Scopus، SID، Magiran و Iranmedex جستجو شد. از مجموع 2104 مقاله جستجو شده، بعد از حذف 1394 مقاله، تعداد 710 مقاله مورد بررسي بيشتر قرار گرفت. يافته‌ها: پايش توصيفي آلاينده‌ها هدف اصلي 36/62 درصد از مطالعات است. حدود 13 درصد از مطالعات در مقياس آزمايشگاهي انجام شده‌اند. آلاينده‌هاي آلي فقط در 17 استان كشور بررسي شده و ساير استان‌ها در انجام تحقيقات و يا پايش آنها مشاركتي نداشته‌اند. نيترات در حدود يك پنجم از كل مطالعات مورد بررسي قرار گرفته است و فلزات سنگين نيز از عوامل شيميايي مورد توجه در مطالعات بررسي كيفي منابع آب آشاميدني در كشور هستند. نتيجه‌گيري: اين مطالعه نشان‌دهنده خلاءهاي تحقيقاتي و همچنين مبنايي براي اولويت‌بندي كردن پژوهش‌ها در حوزه كيفيت آب در كشور است. پايش دقيق‌تر انواع آلاينده‌هاي آلي و معدني از اقدامات ضروري است. ارزيابي ريسك شيميايي و ميكربي آلاينده‌ها، تحليل سرنوشت آلاينده‌ها و اثرات اكولوژيكي آنها، استفاده از فرايندهاي تصفيه پيشرفته، استفاده از روش‌هاي تصفيه زيستي، استفاده از شناساگرهاي زيستي به‌منظور پايش آلاينده‌ها و تكنيك‌هاي شناسايي مولكولي از مهمترين اولويت‌هاي پژوهشي هستند كه تحقيقات بيشتري را مي‌طلبند.

Background and Objective: Supply of safe drinking water to each community is one of the most important challenges in improving the general community’s health. Considering the importance of the research on water quality, identification of water quality research gaps was performed by reviewing the relevant studies through a systematic review for Iran. Materials and Methods: In this study 638, 166, 300 and 1000 relevant articles were found on Scopus, SID, Magiran and Iranmedex databases, respectively. Out of 2104 articles, 1394 articles were excluded from the study. Finally, 710 articles were further reviewed. Results: Monitoring of pollutants by a descriptive study was the main objective of the most studies (36.62%). Around 13% of the studies were performed on a laboratory scale. Organic pollutants in Iran have been concerned only in 17 provinces, and other provinces have not participated in this regard. Nitrate is studied in around one fifth of the total studies. Heavy metals were also considered as a parameter of concern in the studies carried out on monitoring drinking water resource quality. Conclusion: This study reflects the research gaps and provides a basis for prioritizing water quality research in Iran. More actions and sound planning should be taken to monitor organic and inorganic pollutants. Chemical and microbial risk assessment, tracing the fate of pollutants and assessment of their ecological effects, investigations on advanced water purification processes, the use of bioremediation methods, identification of biological contaminant using biomarkers and molecular identification techniques are the most important research priorities that require more investigations.