شبيه سازي عددي مسير جريان آب زيرزميني آبخوان دشت همدان–بهار

Numerical simulation of groundwater flow path in Hamedan-Bahar aquifer

زمينه و هدف: آب زيرزميني جز منابع بسيار مهم براي ادامه حيات موجودات زنده است. از اين­ رو مدل­سازي آب زيرزميني اهميت ويژه­ اي در مديريت و برنامه­ ريزي هر منطقه دارد. در اين پژوهش با استفاده از اطلاعات زمين شناسي، هيدروليكي و هيدرولوژيكي، به شبيه ­سازي عددي مسير جريان آب زيرزميني آبخوان دشت همدان - بهار با استفاده از نرم­‌افزار GMS پرداخته شد. روش بررسي: در اين بررسي، ابتدا مدل سه ­بعدي هيدرولوژيكي دشت همدان - بهار تهيه و سپس جريان در دشت با كد عددي MODFLOW شبيه­ سازي گرديد. پس از شبيه ­سازي جريان، كاليبره كردن مدل به روش سعي و خطا انجام گرفت. تخمين مسير جريان آب زيرزميني نيز با استفاده از كد عددي MODPATH صورت گرفت. نهايتا مناطق تسخير چاه‌هاي مورد مطالعه و جهت حركت آب زيرزميني با زمان حركت‌هاي مختلف ترسيم گرديد. يافته­ ها: اختلاف سطح آب مشاهده شده و شبيه­ سازي شده در محدوده مجازm 35 ± به­ عنوان دامنه مطلوب بود. تخمين مسير جريان آب زيرزميني با كد عددي MODPATH نشان داد كه در حركت رو به جلو، طولاني ­ترين مسير انتقال جريان m 43400 و در حركت رو به عقبm 8270/674 به­عنوان طولاني ­ترين مسير انتقال جريان مشخص گرديد. نتايج شبيه ­سازي انتقال مسير جريان آب زيرزميني گوياي اين واقعيت بود كه انتقال جريان از مرز آبخوان به سمت مركز و خروجي آبخوان همسو با گراديان هيدروليكي بود. نتيجه‌گيري: در مجموع مي‌توان اظهار داشت، ادامه روند فعلي جريان آب زيرزميني، افزايش سطح آلودگي آبخوان را در پي خواهد داشت كه خسارت­ هاي جبران ناپذيري به سفره آب زيرزميني وارد خواهد نمود.

Background and Objective: Groundwater resources are very important for the survival of living beings. Hence, groundwater modeling has a special importance in water management and planning of each region .In this study, numerically simulation of Hamedan–Bahar aquifer flow path was done by GMS software using geological, hydraulic and hydrologic information. Materials and Methods: First, a 3D hydrogeological model of the aquifer was prepared and then the aquifer flow was simulated by MODFLOW numerical code. The model was calibrated using a trial and error method. Estimation of groundwater flow path was done with MODPATH numeric code. Finally, the capture area was studied and piezometers and direction of groundwater movement in different time were built. Results: The results of calibration showed that the difference between observed head and computed head was in allowable range ( 35 m). Estimation of pollution with MODPATH numeric code indicated that in forward moving, the longest way of pollution transport was 43400 m and in backward moveing, the longest way of flow transport was 8270.65 m. The results of the groundwater flow path indicated that the flow transport direction was from southwest to northeast in line with the hydraulic gradient. Conclusion: It can be concluded that the current trend of groundwater flow will increase aquifer pollution level, which will damage groundwater aquifer.