اثربخشي مشاوره و پيگيري تلفني بر تبعيت درماني و كفايت دياليز در بيماران تحت همودياليز مزمن

Effect of Telephone Consultation and Follow-up on Treatment Adherence and Hemodialysis Adequacy in Hemodialysis Patients

سابقه و هدف: تبعيت ضعيف از برنامه‌هاي درماني يكي از مشكلات عمده در بيماران همودياليزي است. اين مطالعه با هدف بررسي تاثير مشاوره و پيگيري تلفني بر تبعيت درماني و كفايت دياليز در بيماران تحت همودياليز مزمن انجام شد. مواد و روش ها: در اين مطالعه نيمه تجربي، با نمونه گيري در دسترس در هر گروه آزمون و كنترل، 43 بيمار تحت همودياليز مورد بررسي قرار گرفتند. در گروه آزمون، مشاوره حضوري، به همراه سه مرحله برنامه غذايي داده مي شد. سپس اين بيماران به مدت 12 هفته، ( در مجموع 28 بار) پيگيري تلفني مي شدند. پرسش نامه تبعيت درماني End- Stage Renal Disease Adherence Questionnaire ((ESRD-AQ و نيز كفايت دياليز با استفاده از دو شاخص URR و Kt/V قبل از مداخله، هفته ي چهارم، هشتم و دوازدهم در هر دو گروه تكميل شد. نتايج به دست آمده با آزمون هاي آماري كاي اسكوئر، تست دقيق فيشر و آناليز واريانس در اندازه هاي تكراري تحليل شد. يافته ها: نتايج نشان داد كه ميزان درك، فهم و رفتارهاي تبعيت درماني در گروه آزمون در 4، 8 و 12 هفته بعد از مداخله نسبت به گروه كنترل افزايش معنادار آماري داشت (005/0Pvalue<). هم چنين ميزان كفايت دياليز با دو شاخص URR و Kt/V در گروه آزمون نسبت به گروه كنترل در هفته ي 4، 8 و 12 افزايش معنادار آماري نشان داد. استنتاج: با توجه به موثر بودن مشاوره و پيگيري تلفني در بهبود تبعيت درماني و كفايت دياليز بيماران، توصيه مي شود اين نوع پيگيري در بيماران دياليزي استفاده شود.

Background and purpose: Poor adherence is usually a major problem in hemodialysis patients. This study assessed the effect of telephone consultation and follow-up on treatment adherence and dialysis adequacy in hemodialysis patients. Materials and methods: This quasi-experimental study was carried out in Zanjan, Iran 2015-2016. In this study, 86 hemodialysis patients were selected via convenience sampling. Using random allocation method they were divided into two groups (experimental and control). The experimental group recieved two to three face-to-face consultations and a healthy diet at the beginning, and weeks four and eight of the study. Telephone follow up of patients was done for 12 weeks (28 times). Treatment adherence and dialysis adequacy were investigated in both groups (before the intervention, and weeks four, eight and twelve) using URR and Kt/V indices by administiring End- Stage Renal Disease Adherence Questionnaire (ESRD-AQ). Meanwhile, patients in control group received routine care and trainings. Data analysis was done applying Chi-square test, Fisher's exact test and Repeated measures ANOVA. Results: The mean age of participants was 52±11 years. Male patients included 55.8% of the cases. Dialysis adequacy, patients’ perception and understanding level, and behaviors of adherence in intervention group, in all stages, were significantly higher than those of the control group (P< 0.005). Conclusion: Counseling and telephone follow-up improved treatment adherence and dialysis adequacy, therefore, it is recommended in hemodialysis patients.