اندازه گيري غلظت فلزات سنگين و ارزيابي خطر ناشي از آنها در گونه هاي مختلف ماهي

Heavy Metal Concentration and Health Risk Assessment of Some Species of Fish, Rasht, Iran

سابقه و هدف: ماهي‌ها از منابع پروتئيني مهم براي سلامت انسان هستند و بخش مهمي از رژيم غذايي انسان را تشكيل مي‌دهند، از اين رو ضروري است كه غلظت فلزات سنگين در ماهي‌هاي تجاري به منظور ارزيابي احتمال خطر مصرف ماهي مورد بررسي قرار گيرند. مواد و روش‌ها: تعداد 60 نمونه ماهي از4گونه مختلف كولي، سفيد، سوف و قزل آلا در پاييز 1395 از بازار بزرگ ماهي رشت، به صورت تصادفي تهيه شد. پس از آماده‌سازي و هضم شيميايي نمونه‌ها توسط مايكروويو، مقدار فلزات سنگين توسط دستگاه پلاسماي جفت شده القايي با طيف نشر نوري (ICP-OES) تعيين شدند. به منظور ارزيابي ريسك بهداشتي ناشي از مواجهه با فلزات سنگين در نمونه‌هاي ماهي، بر مبناي روش آژانس حفاظت محيط زيست آمريكا عمل شد. يافته‌ها: بيش‌ترين غلظت فلزات سنگين به ترتيب، جيوه در ماهي سفيد (23/0 ± 29/1)، سرب در ماهي سفيد (75/0 ± 54/4)، كادميوم در ماهي قزل آلا (01/0 ± 07/0)، آرسنيك در ماهي سفيد (15/0 ± 36/1) ، نيكل در ماهي سفيد (07/0 ± 61/0)، قلع در ماهي سفيد (05/0 ± 63/0) و كروم در ماهي سوف (04/0 ± 52/1) ميكروگرم بر گرم، به دست آمد. خطرپذيري غير سرطاني براي همه فلزات سنگين و در همه گونه ماهي‌ها كم‌تر از يك بود. استنتاج: غلظت فلزات در اين گونه‌ها از نقطه نظر مسموميت، براي مصرف انسان قابل قبول است. شاخص خطر در ماهي هاي مختلف مورد مطالعه معمولي كمتر از يك بود، كه نشان مي‌دهد مصرف ماهي سبب بروز عوارض سوء بهداشتي براي مصرف كنندگان نمي‌شود.

Background and purpose: Fish is an important source of protein for human and is an important part of the diet, so, studying the concentration of heavy metals in commercial fish could be helpful in evaluating the risk of fish consumption. Materials and methods: A total of 60 fish samples from four different species including anchovy, white, perch, and trout was randomly collected in fall 2016 from Rast Fish Market. After sample preparation and microwave digestion, the amount of heavy metals were determined by inductively coupled plasma optical emission spectrometer (ICP-OES). The US Environmental Protection Agency's (EPA) method was used to estimate the health risks associated with exposure to heavy metals in fish samples. Results: The highest concentrations of heavy metals included mercury in whitefish (1.29 ± 0.23 μg/g), lead in whitefish (4.54 ± 0.75 μg/g), cadmium in salmon (0.07 ± 0.01 μg/g), arsenic in whitefish (1.36± 0.15 μg/g), nickel in whitefish (0.61 ± 0.07 μg/g), tin in whitefish (0.63 ± 0.05 μg/g), and chromium in fish perch (1.52 ± 0.04 μg/g). Non-cancer risk for all heavy metals in all the species was less than 1. Conclusion: The concentration of metals in species studied was in acceptable level, indicating no risk of toxicity. According to current results, fish consumption does not lead to adverse health effects.