تاثير شرايط نگهداري، رطوبت و قوه ناميه اوليه بذر سويا بر زوال بذر

Effect of Storage Condition, Initial Seed Moisture Content and Germination on Soybean Seed Deterioration

به‌ منظور ارزيابي زوال بذر سويا رقم ويليامز در استان اردبيل تحقيقي به‌صورت آزمايش فاكتوريل بر پايه طرح كاملاً تصادفي در سال 1392 اجرا گرديد. تيمارهاي آزمايش شامل سه قوه ناميه 80%، 85% و 90%، سه ميزان رطوبت اوليه بذر شامل رطوبت 10%، 12% و 14% و دو شرايط نگهداري بذر در انبار متداول مركز تحقيقات كشاورزي مغان و انبار كنترل شده در كرج در نظر گرفته شد. نتايج نشان داد بذرهاي با رطوبت اوليه بالا به‌طور معني‌داري درصد گياهچه‌هاي عادي، سرعت جوانه‌زني و شاخص بنيه گياهچه پايين‌تري داشتند. همچنين مشخص گرديد كه بين دو سطح رطوبتي 10 و 12% تفاوت معني‌داري مشاهده نشد؛ بنابراين، رطوبت بذر سوياي 12 درصد رطوبت مناسبي براي نگهداري بذر مي‌باشد. افزايش رطوبت بذر به بيش از 12 درصد سبب زوال سريع‌تر بذر سويا گرديد، به‌طوري كه بذرهاي با محتوي رطوبتي اوليه بالا به‌ويژه در شرايط انبار كردن نامناسب كيفيت خود را سريع‌تر از دست داده و در شرايط مزرعه‌اي به دليل كاهش تراكم نهايي سبب كاهش عملكرد گرديد. نگهداري بذرها در شرايط كنترل شده سبب كاهش سرعت زوال بذرها گرديد. همچنين افزايش درصد رطوبت بذر در شرايط انبار معمولي مغان اثر مضر بيشتري بر روي كيفيت بذر گذاشت و اثر رطوبت بذر به‌همراه دما و رطوبت نسبي بالاي محيط در انبار مغان سبب تشديد زوال بذر سويا گرديد. نتايج اين آزمايش نشان دادند بذرهاي با قوه ناميه بالا پس از انبار كردن كيفيت بذر بالاتري داشتند ولي رطوبت بذر و شرايط انبار كردن عوامل مهم‌تري نسبت به قوه ناميه اوليه مي‌باشند به‌طوري‌كه اثر قوه ناميه در بذرهاي نگهداري شده با رطوبت بالا در انبار مغان معني‌دار نبود.

In order to assess seed deterioration of soybean at Ardebil province, this study was conducted as a factorial experiment based on randomized complete block design in 2014. The treatments consisted of germination ability, seed moisture content and seed storing conditions. Germination ability treatment was concluded of three germination levels: 80%, 85% and 90%. Also, three rates of seed moisture content including 10%, 12% and 14%; and two seed storing conditions including seed storage of Moghan and controlled storage were considered as second and third treatments. The results indicated that seed quality significantly reduced by increasing the seed moisture content up to 14% and this moisture content was determined as inappropriate moisture for soybean seed storage. Seeds with high moisture content showed significantly lower normal seedlings percent, germination rate and seedling vigor indices. However, there was no significant difference between 12% and 10% seed moisture contents, so it can be concluded that 12% seed moisture content is proper moisture for soybean seed storage. According to the results, enhancement of seed moisture content more than 12% will result in more accelerated deterioration of soybean seed, in a way that seeds with higher moisture content, especially at inappropriate seed storage conditions will lose their quality and will cause yield reduction at field due to low plant density aroused from inadequate seedling emergence.