اثر پرايمينگ بذور با اسيد جيبرليك و اسيد ساليسيليك بر خصوصيات جوانه‌زني و كيفيت فيزيولوژيك بذر و گياهچه عدس (Lens culinaris)

Effect of Seed Priming with Gibberellic Acid and Salicylic Acid on Germination Characteristic and Seed and Seedlings Physiological Quality of Lentil (Lens culinaris

پرايمينگ بذر به‌عنوان يك راهكار مهم جهت افزايش سرعت و درصد جوانه‌زني، افزايش كيفيت گياهچه‌هاي توليدي و استقرار مطلوب گياه مطرح است. به‌منظور ارزيابي عكس‌العمل بذر عدس به مدت زمان پرايمينگ و غلظت مواد به‌كاررفته در پرايمينگ، آزمايشي در سال 1392 به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار در آزمايشگاه زراعت دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه گنبدكاووس اجرا شد. فاكتورها شامل مدت زمان پرايمينگ (4، 8 و 12 ساعت) و غلظت‌هاي مختلف پرايمينگ (هيدروپرايمينگ، پرايمينگ هورموني با غلظت‌هاي 50، 100 و 150 پي‌پي‌ام هورمون‌هاي اسيد جيبرليك و اسيد ساليسيليك و بذور پرايم نشده) بود. نتايج نشان داد كه اثر متقابل مدت زمان و غلظت پرايمينگ بر تمامي صفات مورد مطالعه به‌استثناي صفات بنيه بذر، درصد جوانه‌زني و وزن خشك گياهچه در سطح احتمال يك درصد معني‌دار شد. كمترين زمان تا 5، 10 و 50 درصد جوانه‌زني (2/72، 5/43 و 18/17 ساعت) از تيمار هيدروپرايمينگ در مدت زمان 12 ساعت پرايمينگ به‌دست آمد. بيشترين وزن‌تر ريشه‌چه از تيمار هيدروپرايمينگ در هر سه مدت زمان بود. بيشترين سرعت جوانه‌زني (12/14 گياهچه در روز) از تيمار جيبرلين 50 پي‌پي‌ام در مدت زمان 12 ساعت به‌دست آمد. بيشترين درصد جوانه‌زني نيز از تيمار جيبرلين 50 پي‌پي‌ام به‌دست آمد. در اين مطالعه بيشترين طول ساقه‌چه، طول ريشه‌چه و سرعت رشد نسبي مربوط به تيمار اسيد جيبرليك 100 پي‌پي‌ام در مدت زمان 8 ساعت پرايمينگ بود. به‌طور كلي، تيمار اسيد جيبرليك 100 پي‌پي‌ام اثر افزايشي بر اغلب صفات مورد اندازه‌گيري عدس داشت؛ بنابراين مي‌توان به‌عنوان بهترين تركيب تيماري در مطالعه حاضر معرفي شود.

One of the important strategies for increasing germination speed and germination percentage, to produce high-quality seedling and plant optimal establishment is seed priming. In order to evaluate reactions of a lentil seed to priming duration and concentrations of the applied material as priming, a factorial experiment based on a completely randomized design with three replications was done in the agronomy laboratory of agriculture and Natural Resources College of Gonbad Kavous University in 2013. Factors included priming duration (4, 8 and 12 h) and various concentrations of the priming (hydro priming, hormonal priming by gibberellic acid and salicylic acid with the concentrations of 50, 100 and 150 ppm and non primed seeds). Results showed that the interaction effect of the concentrations and duration of the priming was significant on whole measured traits except the seed vigor index, germination percentage and seedling dry weight at 1% probability level. The lowest duration of germination (5, 10, 90 and 95%) obtained in the hydropriming treatment (2.72, 5.43 and 18.17 hour). The highest radicle fresh weight was observed in hydropriming treatment in three studied durations priming. In this study; the highest rate of germination obtained from GA50ppm during 12 hours. GA50ppm increased Germination percentage (98%). The greatest radicle length, shoot length and relative growth rate was obtained in the treatment of the gibberellic acid 100 ppm during 8 hours. All the average, gibberellic acid 100 ppm in 8h had an additive effect on the most of the measured traits of the lentil seed. Therefore, it can be introduced as the best mixture treatment.