تغييرات آسيب شناسي بافت آبشش و كبد عروس ماهي زاينده رود Petroleuciscus esfahani Coad & Bogutskaya, 2010 پس از مواجهه با نانو ذرات نقره و نيترات نقره محلول در آب

Histopatological lesions in gill and liver tissues of Zayandehrud Chub Petroleuciscus esfahani Coad & Bogutskaya, 2010 after exposure to water-borne silver nanoparticles or silver nitrate

اثر نانو ذرات نقره (AgNPs) و نيترات نقره (AgNO3) بر تغييرات آسيب شناسي آبشش و كبد در عروس ماهي زاينده رود (P. esfahani) به عنوان يك گونه حايز اهميت اكولوژيك، مورد بررسي قرار گرفت. به اين منظور 100 قطعه عروس ماهي زاينده رود (ميانگين وزني 26 گرم) به مدت 10 روز تحت شرايط ساكن- تجديد در معرض مقادير 1 و 25 ميكروگرم در ليتر از نانو ذرات نقره (ميانگين قطر هيدروديناميكي 54/8 نانومتر) و يا نيترات نقره قرار گرفتند. يك گروه آزمايشي حاوي 20 قطعه ماهي نيز به عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شد. پس از پايان آزمايش، تغييرات ساختاري بافت ها به روش بافت شناسي كلاسيك مورد ارزيابي گرفت و علاوه بر توصيف آسيب ها، كمي سازي آن ها با محاسبه شاخص اندام (Iorg) انجام شد. بروز آسيب بافتي در هر دو بافت آبشش و كبد در عروس ماهي زاينده رود حتي پس از مواجهه با غلظت هاي اندك نانو ذره يا نيترات نقره محلول در آب نسبت به گروه شاهد مشهود بود. شديدترين عارضه بافتي در ماهيان خصوصاً پس از مواجهه با غلظت هاي بالاي اين تركيبات، شامل هاپرپلازي و ادم در بافت آبشش و پرخوني و نكروز در بافت كبد بود. شدت آسيب ها با افزايش غلظت هر دو تركيب در آب به طور معني داري افزايش يافت، به طوري كه بيشترين سطح آسيب بافتي بر پايه محاسبه شاخص اندام در مواجهه با غلظت 25 ميكروگرم در ليتر نيترات نقره و پس از آن غلظت 25 ميكروگرم در ليتر از نانو ذرات نقره مشاهد شد. نتايج بيانگر حساسيت نسبتاً يكسان هر دو بافت به عوامل آلاينده بود. اثرگذاري نيترات نقره خصوصاً در غلظت هاي بالا بر تغييرات بافتي در هر دو بافت آبشش و كبد به طور معني داري بيشتر از نانو ذرات نقره بود كه مي تواند بيانگر سميت بالاتر نيترات نقره براي عروس ماهي زاينده رود در مقايسه با نانو ذرات نقره باشد.

The effects of silver nanoparticles (AgNPs) and silver nitrate (AgNO3) on some histopathological lesions of gill and liver tissues in Zayandehrud Chub (P. esfahani) as a valuable ecological fish species were examined. To this aim, 100 individuals (average weight 26 g) were exposed to different concentrations (1 or 25 µg/L) of AgNPs (average hydrodynamic diameter 54.8 nm) or AgNO3under constant-renewal condition for 10 days. A control group containing 20 fish was also included in the study. At the end of the experiment, histopatological lesions of the tissues were assessed using classic histological techniques and quantification analysis was done using organ index calculation (Iorg). Exposure to AgNPs or AgNO3, even at the low concentrations, could cause significant tissue lesions in fish in comparison to thethose in control group. Hyperplasia and edema in the gill tissue and hemorrhage and focal necrosis in the liver were the most severe lesions mainly after exposure to the highest doses of the chemicals. The lesions were significantly increased by the elevation of water-borne concentrations of both chemicals. More specifically, the highest Iorg was observed in the fish treated with 25 µg/L AgNO3 followed by 25 µg/L AgNPs. The results showed relatively similar sensitivity of both tissues to the pollutants. However, the effects of AgNO3, especially at higher concentrations, was much stronger than that of AgNPs which consequentlyindicates higher toxicity effects of AgNO3 in comparison to AgNPs in Zayandehrud Chub.