پديد آورندگان :
كاكايي، مهدي دانشگاه پيام نور تهران - بخش كشاورزي (اصلاح نباتات و ژنتيك) , كهريزي، دانيال دانشگاه رازي - گروه زراعت و اصلاح نباتات , موسوي، سعيد دانشگاه بوعلي سينا - گروه زراعت و اصلاح نباتات
كليدواژه :
پنبه زراعي , همبستگي فنوتيپي , رگرسيون گام‌به‌گام , اثرمستقيم و غيرمستقيم
چكيده فارسي :
هدف اصلي اين تحقيق ارزيابي اختصاصي روابط بين صفات مرتبط با عملكرد وش، عملكرد دانه و برخي از صفات مهم اگرومورفولوژي در رقم تجاري ورامين، جهت استفاده از اين اطلاعات در برنامه‌هاي به‌نژادي درآينده بود. جهت نيل به اين هدف، بذور مربوطه در شرايط مطلوب محيطي، در 10 خط دو متري در هر بلوك، در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 3 تكرار در سال زراعي 90-1389 كشت گرديدند. صفات ارتفاع بوته، تعداد غوزه در بوته، وزن غوزه در بوته، طول برگ، عرض برگ، تعداد شاخه فرعي در بوته، طول الياف، محتواي كلروفيل، وزن الياف، كيل، عملكرد وش و عملكرد پنبه دانه اندازه‌گيري شدند. نتايج تجزيه همبستگي نشان داد كه به‌ترتيب صفات وزن غوزه (0/97= r)، عملكرد پنبه دانه (0/93= r)، وزن الياف (0/90= r)، عرض برگ (0/77= r)، طول الياف (0/70= r) و طول برگ (0/66= r) با عملكرد وش همبستگي مثبت و معنيدار (0/01 ≥p) داشتند. نتايج رگرسيون گام به گام براي متغير وابسته عملكرد وش نشان داد كه به‌ترتيب وزن غوزه، وزن الياف، كيل و تعداد غوزه، به‌عنوان مؤثرترين صفات، وارد مدل رگرسيوني شدند. نتايج تجزيه عليت نيز بيانگر اين بود كه صفت وزن غوزه بيشترين اثر مستقيم (0/366) و صفات وزن غوزه (0/69) و كيل (0/68) بيشترين اثر غيرمستقيم (از طريق افزايش وزن فيبر) را بر روي عملكرد وش داشتند. بنابراين وزن غوزه بيشترين اثر را در افزايش عملكرد وش، به‌طور مستقيم و غيرمستقيم، خواهد داشت و مي‌توان از اين صفت جهت افزايش عملكرد وش در برنامه‌هاي به‌نژادي بهره برد. عملكرد وش و كيل هم مهم‌ترين صفات مؤثر بر افزايش وزن الياف بودند، به‌طوري‌كه اين دو صفت به‌ترتيب بيشترين اثر مستقيم و غيرمستقيم را بر وزن الياف داشتند. در نهايت دو صفت وزن غوزه و عملكرد وش، به‌عنوان مهم‌ترين صفات مؤثر بر بهبود عملكرد پنبه دانه در رقم ورامين شناخته شدند.
چكيده لاتين :
Assessing specific relationships among lint-yield, cottonseed-yield and some important agro- morphological traits, in commercial varieties of Varamin, was the main objective of the present study to use in the future breeding programs. To achieve the above objective, the seeds were planted in 10 lines with 2 meters long in each block, based on RCBD with three replications during 2009-2010 years. Plant height, number of bolls per plant, mean boll weight, leaf length, leaf width, number of branches per plant, length of fiber, chlorophyll content, fiber yield, lint percentage, lint-yield and cottonseed-yield were measured. Correlation analysis indicated that the traits of boll weight, (r= 0.97), cottonseed-yield (r=0.93), fiber weight (r=0.90), leaf width (r=0.77), fiber length (r=0.70), leaf length (r=0.66) were significantly correlate with lint-yield. Stepwise regression results for lint-yield, as dependent variable, showed that the traits of boll weight, fiber weight, lint percentage and number of bolls per plant were respectively entered in the regression model, as the most effective independent variables. Path analysis results indicated that the trait of boll weight had the maximum direct effect (0.366) and the traits of boll weight and lint percentage had the maximum indirect effects (by increasing fiber weight character) on lint yield. Total results showed that the trait of boll weight had the maximum direct and indirect effect on increasing lint- yield therefore, we can use it in the future breeding program for improvement of lint-yield. Lint-yield and lint percentage were the most important characters on increasing fiber weight. In other words, these two above-mentioned traits had the maximum direct and indirect effect on fiber weight, respectively. Finally, the traits of boll weight and lint-yield were recognized the most important characters for improving cottonseed-yield of Varamin cultivar.
