بررسي ريز ريخت شناسي و تشريحي ساختار بذر در دو رقم پنبه و اهميت كاربرد آنها

Study of micromorphology, anatomical and ultrastructural morphology in two cotton varieties and their important application

ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت رﯾﺰ رﯾﺨﺖ ﺷﻨﺎﺳﯽ و ﺗﺸﺮﯾﺤﯽ ﺑـﺬرﻫﺎ ﻃﯿـﻒ ﮔﺴـﺘﺮده اي از وﯾﮋﮔـﯽ ﻫـﺎﯾﯽ را اراﺋـﻪ ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺑﺬر و ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ رﯾـﺰرﯾﺨـﺖ ﺷﻨﺎﺳـﯽ ارﻗـﺎم ﻣﺨﺘﻠـﻒ را ﻓـﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﺳﻼﻣﺖ ﺑﺨﺶﻫﺎي ﺗﺸﮑﯿﻞ دﻫﻨﺪه ﺑﺬر، ﺑﺮاي ﺟﻮاﻧﻪ زدن و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﻣﻄﻠـﻮب، ﻫﻤـﻮاره ﻻزم و ﺿﺮوري اﺳﺖ. ﻫﺪف از اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺗﺸﺮﯾﺤﯽ روﯾﺎن و ﺑﺬر دو رﻗﻢ ﭘﻨﺒﻪ (ﻟﻄﯿﻒ و ﮔﻠﺴﺘﺎن) و اﻫﻤﯿﺖ ﮐﺎرﺑﺮد اﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎ در زﻣﺎن ﮐﺎﺷﺖ و اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﭘﻨﺒﻪ ﺑﻮد. در اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺬرﻫﺎي ﻫـﺮ دو رﻗﻢ از ﻧﻈﺮ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﻣﻮرﻓﻮﻣﺘﺮي ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪﻧﺪ. ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺗﺸﺮﯾﺤﯽ دروﻧﯽ و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﺬرﻫﺎ ﺑﻌﺪ از ﻣﺮاﺣـﻞ آﻣﺎده ﺳﺎزي و ﺑﺮش ﮔﯿﺮي ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﯿﮑﺮوﺗﻮم ﺑﻪ روش ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ رﻧﮓ آﻣﯿﺰي، ﺑﺎ ﻣﯿﮑﺮوﺳـﮑﻮپ ﻧـﻮري و ﻓﻠﻮرﺳﻨﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪﻧﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺑﺬر رﻗـﻢ ﮔﻠﺴـﺘﺎن ﺳـﻄﺢ، ﻗﻄـﺮ، ﻧﺴـﺒﺖ اﻗﻄـﺎر، ﻓﺎﮐﺘﻮر ﺷﮑﻞ، ﻓﺎﮐﺘﻮر ﮔﺮدي و وزن ﻫﺰار داﻧﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮي داﺷﺖ. در رﻗـﻢ ﮔﻠﺴـﺘﺎن ﻣﺮﯾﺴـﺘﻢ ﻫﺎ ﮐـﺎﻣﻼ ﺷـﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ و ﭘﺮوﻣﺮﯾﺴﺘﻢ ﻫﺎ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﯿﭙﻮﮐﻮﺗﯿﻞ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ رﻗﻢ ﻟﻄﯿﻒ ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺗﺮﻧـﺪ. در ﻫـﺮ دو رﻗـﻢ، ﺳﻠﻮل ﻫﺎي ﮐﻠﺮاﻧﺸﯿﻢ اﺳﻔﻨﺠﯽ و ﻧﺮدﺑﺎﻧﯽ ﻣﺰوﻓﯿﻞ ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ ﺷﺪه اﻧﺪ اﻣﺎ اﯾـﻦ ﺳـﻠﻮل ﻫﺎ در رﻗـﻢ ﮔﻠﺴـﺘﺎن ﻧﻤـﻮ ﺑﯿﺸﺘﺮي داﺷﺘﻨﺪ. در رﻧﮓ آﻣﯿﺰي ﺗﻮﻟﻮﺋﯿﺪن ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳـﺎﯾﯽ ﺗﺮﮐﯿﺒـﺎت ﻓﻨﻠـﯽ، ﺳـﺎﺧﺘﺎر ﺣﻔـﺮه ﺗﺮﺷـﺤﯽ در ﺑﺬرﻫﺎي ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ رﻗﻢ ﻟﻄﯿﻒ رﻧﮓ ﭘﺬﯾﺮي ﺑﺎﻻﯾﯽ داﺷﺘﻨﺪ. ﻣﯿﮑﺮوﺳﮑﻮپ ﻓﻠﻮرﺳﻨﺖ، ﺣﻀـﻮر ﻓـﺮاوان ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﻓﻠﻮروﺳﻨﺖ را در ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﺬر ﻧﺸﺎن داد. در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﯿﺎن داﺷﺖ ﮐﻪ رﻗﻢ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺑﻪ ﺳـﺒﺐ ﺑﻠﻮغ زودرس روﯾﺎن و درﺻﺪ ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ، در ﺷﺮاﯾﻂ ﯾﮑﺴﺎن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ درﺻﺪ ﺳﺒﺰ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ رقم لطيف داشته باشد.