پديد آورندگان :
سهرابي، اميد دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان , قاسم نژاد، عظيم دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - گروه باغباني , نديمي، احمد دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - گروه گياهپزشكي , شهبازي، منوچهر مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان گلستان
كليدواژه :
گل مغربي , اسيد ساليسيليك , شعله , زنبور , عملكرد
چكيده فارسي :
سابقه هدف: افزايش عملكرد معمولا اصلي‌ترين فاكتور در كشاورزي مي‌باشد. گياهان رشد نامحدود در تعيين زمان مناسب برداشت مشكل دارند و با تلفات عملكرد مواجه‌اند. زنبور عسل با كمك به گرده‌افشاني سبب افزايش عملكرد گياهان مي‌گردد. از طرف ديگر با توجه به اينكه گياهان در شرايط تنش تلاش براي اتمام سيكل زايشي خود را مضاعف مي‌كنند، استفاده از تركيبات تنش زا با هدف كاهش رشد رويشي گياهان گل غير‌انتهايي داراي اهميت است.
مواد و روش: تحقيق انجام شده به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام گرديد. تيمارهاي آزمايشي عبارتند از عامل (اصلي) گرده افشان در سه سطح گرده‌افشان زنبورعسل، بدون هيچگونه عامل گرده‌افشان (ايزوله) وگرده افشان آزاد (توسط ساير گرده‌افشان‌هاي محيط)، محلول پاشي اسيد ساليسيليك با غلظت صفر و 200 پي‌پي‌ام و روش‌هاي برداشت با استفاده از شعله و برداشت بدون استفاده از شعله (دستي). در اين مطالعه صفات ارتفاع گياه، تعداد گل و كپسول در بوته، طول كپسول، وزن تك كپسول حاوي بذر، تعداد بذر، وزن هزار دانه و عملكرد بذر در واحد بوته اندازه گيري گرديد.
يافته ها:
بر اساس يافته‌ها زنبور بر طول كپسول، وزن هزار دانه؛ وزن تك كپسول حاوي بذر، عملكرد بذر در بوته، تعداد بذر در كپسول، تعداد گل در بوته، تعداد كپسول در بوته تاثير معني داري داشت. تيمار اسيد ساليسيليك به صورت اثر منفرد، تعداد شاخه‌ي فرعي را تحت تاثير قرار داد. از طرف ديگر در نمونه‌هاي گياهي كه قبل از برداشت با شعله تيمار شدند، وزن تك كپسول حاوي بذر و تعداد شاخه فرعي تحت تاثير قرار گرفت. اثر متقابل زنبور و اسيد ساليسيليك بر صفات اندازه‌گيري شده، معني‌دار نبود. در مقابل برهمكنش زنبور و شعله، وزن تك كپسول حاوي بذر را به شكل معني‌داري تحت تاثير قرار داد. همچنين در تيمار توام شعله و اسيد ساليسيليك، صفات ارتفاع گياه، وزن تك كپسول حاوي بذر و تعداد شاخه فرعي تفاوت معني‌دار داشتند. استفاده همزمان از عامل گرده افشان، روش برداشت با شعله و اسيد ساليسيليك سبب شد كه وزن تك كپسول حاوي بذر، طول كپسول و عملكرد بذر تك بوته تحت تاثير قرار گيرد.
نتيجه گيري:
اگرچه بررسي‌هاي صورت گرفته در اين آزمايش بيان نمود كه گل مغربي گياهي خود گرده‌افشان و حتي كليستوگام است، با اين وجود نتايج نشان داد كه عامل گرده افشان نقش مهمي در افزايش عملكرد بذر دارد. سوزاندن طوقه گياه قبل از برداشت سبب افزايش سرعت انتقال مواد غذايي از ساير نقاط گياه به بذر شده و از اين طريق سرعت رسيدن بذرهاي تشكيل شده افزايش مي‌يابد. اين در حالي است كه استفاده از شعله سبب متوقف نمودن رشد رويشي گياه شده و با همزماني رسيدن بذرها افزايش تعداد بذرهاي بالغ و در نتيجه افزايش كمي و كيفي بذر را به دنبال خواهد داشت. به نظر مي‌رسد كه اعمال تنش رشدي در زمان رسيدن بذر در گل مغربي به عنوان يك گياه زراعي گل غير‌انتهايي مي‌تواند با تسريع در پر شدن بذر عملكرد نهايي و در نتيجه كيفيت بذر را افزايش دهد.
چكيده لاتين :
Backgrounds and objectives: in agriculture yield is the most important factor. Plants with indeterminate growth habit are problematic for on time harvesting and causes yield loss. Honey bee helps pollination of self and cross pollinator plants. On the other hand under stressed situation plant eager to complete sexual cycle of its life, so using stress inducing compounds to reduce vegetative growth of indeterminate plants might be beneficial.
Materials and methods: Present research conducted in as spieled factorial design based on completely randomized block. Treatments of experiment included pollinator (cage with honeybee, cage without pollinator (isolated) and free pollinators, salicylic acid (0 and 200 ppm), pre-harvest treatments (flame, without flame). In this study parameters such as plant height, number of flowers and capsule, capsule length, weight of seed contained capsule, number of seeds, TSW and seed yield investigated.
Results: Based on obtained results, honey bee significantly affected capsule length, weight of 1000 seeds (TSW), and weight of seed contained capsules, seed yield of plant, number of seeds in each capsule, number of flowers per plant and number of capsule s. Salicylic acid singly affected number of branches. On the other hand in plants treated by flame pre harvest, weight of seed contained capsule and number of branches affected significantly. The interaction effect of honey bee and salicylic acid on measured parameters was not significant. In contrast to that, significant effect of interaction of honey bee and flame was observed on capsules. Also treating with both flame and salicylic acid affected plant height, weight of seed contained capsule, number of branches, length of capsule and seed yield. Simultaneous use of pollinator, flame and salicylic acid significantly affected weight of seed contained capsules, length of capsule s and seed yield.
Conclusions: Although investigations of this study determines that, primrose is self-pollinator and even clystogam, nevertheless result showed that pollinator plays an important role in increasing seed yield. Plant treating with flame one week before harvest as pre harvest treatments seems to stimulate the filling of seed via increasing the speed of nutrient transport to seed and fastened seed maturation. By stopping the plant growth via burning the stem by flame stops vegetative growth and stimulates the seed filling. As the highest quality of seed is expected at seed maturity, the high seed quality will be achievable by using mentioned treatments. It seems that, by using any way to inducing tension during seed ripening of evening primrose, an indeterminate plant, accelerates seed formation and reduces seed maturity period which results to a higher seed quality and quantity.
Key word: Flame, Honey bee, Evening Primrose, Salicylic acid, yield
