پديد آورندگان :
خليلي اقدم، نبي دانشگاه پيام نور - گروه كشاورزي , ميرمحمودي، تورج دانشگاه آزاد اسلامي مهاباد - گروه زراعت و اصلاح نباتات , سراجي مكري، عبدالرحمن دانشگاه آزاد اسلامي مهاباد - گروه زراعت و اصلاح نباتات
كليدواژه :
جوانه زني , مدل , دما , رگرسيون غيرخطي
چكيده فارسي :
جوانه زني شايد يكي از مهمترين دلايل براي موفقيت يك گياه محسوب شود و بنابراين نقش كليدي در توليد محصول را ايفا نمايد. كنترل دمائي مناسب بذور منجر به يكنواختي جوانه زني و نهايتاً مديريت صحيح گياهچه هائي خواهد شد كه به عمليات صحيح زراعي نيازمند هستند. به اين منظور براي مطالعه پاسخ جوانه زني دو گياه قيچ و شاهدانه، آزمايشي در قالب طرح كاملا تصادفي با 4 تكرار و 12 سطح دمائي (1، 3، 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40،45 و50 درجه سانتيگراد) براي شاهدانه و 8 سطح دمائي (5، 7، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سانتيگراد) روي بذور قيچ در آزمايشگاه تحقيقات بذر دانشگاه آزاد اسلامي واحد مهاباد به اجرا درآمد. به‌منظور توصيف دما و سرعت جوانه‌زني و برآورد دماهاي كاردينال از مدل رگرسيون غيرخطي تابع دوتكه‌اي استفاده گرديد كه پس از برازش اين مدل، دماهاي كاردينال جوانه‌زني منداب محاسبه شدند. نتايج نشان داد كه تاثير دما بر سرعت و درصد جوانه زني بذر معني‌دار بود. درگياه قيچ كمترين سرعت و درصد نهائي جوانه‌زني در دماي 7 و پايين تر از آن و دماهاي بالاي 30 درجه سانتيگراد بدست آمد و به همين ترتيب بالاترين درصد نهائي جوانه زني در اين گياه در دماي 15-20 درجه سانتيگراد مشاهده شد. در گياه شاهدانه نيز بطور مشابه با قيچ بيشينه سرعت و درصد جوانه‌زني در دماي 15-20 درجه سانتيگراد بدست آمد. ضمن اينكه كمينه درصد و سرعت جوانه‌زني منحصر به دماي 3 و دماي 50 درجه سانتيگراد بود. نتايج همچنين نشان داد كه مدل دو تكه‌اي بواسطه دارا بودن ريشه ميانگين مربعات خطا و ضريب تغييرات پايين و مقادير بالاي ضريب تبيين و ضريب همبستگي بخوبي قادر به تخمين دماهاي كاردينال دوگياه قيچ و شاهدانه بود كه براساس آن دماي پايه، بهينه و بيشينه قيچ 7/2، 21/07 و 30 درجه سانتيگراد و براي شاهدانه برابر 4/74، 23/98 و 45/98 درجه سانتيگراد بدست آمد. ضمن اينكه ماكزيمم سرعت جوانه زني(rmax) در قيچ و شاهدانه به ترتيب برابر 0/007 و 0/041 بر ساعت بود. نتايج بطوركلي نشان داد كه در هر دوگياه قيچ و شاهدانه با افزايش دما تا محدوده 15-20 درجه سانتيگراد سرعت و درصد جوانه‌زني افزايش سريعي پيدا مي‌كند اما با افزايش دما تا 30 درجه سانتيگراد زوال بذور گياه قيچ باعث عدم جوانه‌زني بذور شده اما در بذور شاهدانه اين كاهش تا دماي 50 درجه سانتيگراد ادامه دارد و درنهايت به صفر مي‌رسد. ضمن اينكه نتايج براين تاكيد داشت كه مدل دو تكه-اي بطور قابل قبولي قادر به برآورد دماهاي كاردينال جوانه‌زني بذور اين دو گياه است.
چكيده لاتين :
Germination is probably the most important event for the success of plant and plays a major role in crop production. Appropriate temperature control of seeds leads to uniform germination and efficient management of the production of seedling, which are required for successful cultural practices. For studying of response of germination in Zygophyllum and Hemp, a CRD experiment performed in seed research laboratory of Islamic Azad University, Mahabad Branch with four replication which temperature treatment were twelve levels as: 1, 3, 5, 7, 10, 15, 20, 25, 30, 35, 40, 45, 50 0C for Hemp and eight levels as: 5, 7, 10, 15, 20, 25, 30, 35 0C for Zygophyllum. Describing of reaction of germination to temperature and determination of cardinal temperatures tested by Nonlinear regression model as segmented model. Results revealed that temperature had a significant effects on rate and germination percent in two plants. In Zygophyllum , the lowest germination percent occurred in 70C and temperatures lower tha it, and so in the higher temperatures. Also, the highest germination percent in this plant observed in 15-20 0C. Similar to effect of temperature on germination percent, the lowest germination rate obtained in temperature 7 0C and lower than it and the higher temperature than 30 0C. Also, in Hemp the maximum germination percent observed in range 15-20 0C. As it expected, the highest germination rate occurred in this temperature range. Although, the minimum percent and rate of germination were related to temperature 3 and 50 0C and The most germination percent occurred in 15- 20 0C in two plants and the highest value of rate germination were 20 and 25 0C in Zygophyllum and Hemp respectively. The Segmented model had the less RMSE, CV and the more R2 and good correlation coefficients, thus was a well model which cardinal temperature as:base, upper and bottom optimum and ceiling temperatures were 7.2, 21.07 and 30.0 0C respectively in Zygophyllum and in Hemp were 4.74, 23.98 and 45.95 0C, Also, the maximum germination rate (rmax ) was 0.007 and 0.041 in Zygophyllum and Hemp respectively. Overall results revealed that in all of two plants (Hemp and Zygophyllum) but increasing in temperature to 15-20 0C, rate and percent of germination upgraded rapidly but increasing temperature to 30 0C, aging was caused that seed no germinate in Zygophyllum. So, in Hemp this diminish in germination rate followed to 50 0C and generally, result emphasized that segmented model determined cardinal temperature acceptably.
