پديد آورندگان :
رضايي نيا، نويد دانشگاه زابل , رمرودي، محمود دانشگاه زابل - گروه زراعت , گلوي، محمد دانشگاه زابل - گروه زراعت , فروزنده، محمد دانشگاه زابل - پژوهشكده كشاورزي - گروه زراعت
كليدواژه :
آبياري , ارتفاع بوته , تعداد گل در بوته , درصد نيتروژن , نانو كلات پتاسيم
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: كاسني از خانواده آستراسه و داراي برگ‌هاي آبي و يا صورتي است و گونه‌ي گياهي با ارزش كه سرشار از فلاونوئيد و اينولين است و ريشه آن بعنوان تنها منبع ريشه‌اي توليد اينولين است. تنش خشكي يكي از مهمترين عوامل محدود كننده عملكرد در دنيا به شمار مي‌رود. به منظور بررسي ويژگي‌هاي زراعي، عملكرد گل و درصد اينولين ريشه كاسني تحت تيمارهاي مختلف كود زيستي و تنش خشكي پژوهش حاضر انجام شد.
مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر به‌صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 94- 1393 در مزرعه تحقيقاتي پژوهشكده كشاورزي دانشگاه زابل انجام شد. عامل اصلي تنش خشكي شامل: آبياري بر اساس 90، 70 و 50 درصد ظرفيت زراعي در كل دوره رشد و عامل فرعي كودهاي زيستي شامل: شاهد (عدم كاربرد كود)، نيتروكسين، ريزموجودات مفيد (Effective Microorganism=EM) و نانو كلات پتاسيم بودند. ويژگي‌هاي از قبيل ارتفاع بوته، تعداد ساقه در بوته، تعداد گل در بوته، عملكرد گل، وزن خشك و تر ريشه، درصد نيتروژن برگ و درصد اينولين مورد بررسي قرار گرفت. براي اعمال تنش خشكي از دستگاه TDR استفاده شد. پس از جمع‌آوري داده‌ها، براي تجزيه و تحليل آماري از نرم‌افزار SAS استفاده شد و مقايسه ميانگين‌ها به كمك آزمون دانكن در سطح احتمال پنج درصد انجام گرفت.
يافته‌ها: نتايج نشان داد كه تاثير برهمكنش تنش خشكي و كودهاي زيستي، بر كليه ويژگي‌هاي مورد بررسي به جز ارتفاع بوته معني‌دار شد. نتايج نشان داد با افزايش شدت تنش ارتفاع بوته، تعداد ساقه و گل در بوته، عملكرد گل، وزن تر و خشك ريشه، درصد اينولين ريشه و درصد نيتروژن برگ كاهش يافت. كاربرد كودهاي زيستي نيز سبب افزايش ويژگي‌هاي مورد بررسي گرديد. بيشترين ارتفاع بوته، تعداد ساقه و گل در بوته، عملكرد گل، وزن تر و خشك ريشه و درصد اينولين ريشه از آبياري كامل، همراه با كاربرد كود EM به‌دست آمد. كاربرد كود زيستي EM در تيمارهاي آبياري پس از 70 و 50 درصد ظرفيت زراعي به‌ترتيب رتبه‌هاي دوم و سوم درصد اينولين را نشان دادند. با افزايش شدت تنش از شاهد به تيمار آبياري پس از 50 درصد ظرفيت زراعي، درصد نيتروژن برگ كاهش يافت به‌طوري‌كه بيشترين درصد نيتروژن از آبياري پس از 90 درصد ظرفيت زراعي توام با كاربرد نيتروكسين و كمترين آن از اعمال تنش شديد خشكي و عدم كاربرد كود حاصل شد.
نتيجه‌گيري: در اين آزمايش بهترين تيمار براي بيشترين وزن تر، خشك و درصد اينولين ريشه، كاربرد ريز موجودات(EM) در شرايط 90 درصد ظرفيت زراعي بود. به‌طور كلي مي‌توان بيان داشت كه استفاده از كودهاي زيستي مي‌تواند باعث تعديل اثر تنش خشكي در گياه دارويي كاسني گرديد.
چكيده لاتين :
Background and objectives: Chicory is belongs to the Asteraceae family the leaves colors are blue or pink and valuable medicinal specie that is rich of felavonoeds and inulin and root is only source of inulin production. Drought stress is as an important limitation for yield in the world. Thus, the present study with the aim of evaluating the agronomical traits and root inulin percentage of chicory under different bio-fertilizer treatments and drought stress was carried out.
Materials and methods: The study pereset a split plot experiment was conducted based on randomized complete block design with three replications at the Agricultural Research Institute (Chah nimeh), University of Zabol, Iran in 2014-2015. The main plots were there irrigation levels (irrigation after 50 (control), 70 and 90% of field capacity) and sub plots were four fertilizer rates (without fertilizer (control), inoculation of nitroxin, effective microorganism fertilizer (EM) and foliar application of nano potassium chelate). Such traits as plant height, number of branch per plant, number of flower per plant, flower yield, root and shoot fresh weight, leaf N percentage and inulin percentage, were evaluated. To apply drought stress has been used from TDR set. After data collection statistical analysis was performed using SAS program and Means were separated according to the least significant difference (DMRT) at 0.05 level of probability.
Results: The results showed that the interaction of drought stress and bio-fertilizers had a significant effect on all traits except plant height. The results showed with increasing in stress rate, plant height, number of branch per plant, number of flower per plant, flower yield, root fresh and dry weight, inulin percentage and leaf N percentage, decreased. The bio-fertilizers application improved all traits. The maximum plant height, number of branch per plant, number of flower per plant, flower yield, root fresh and dry weight and inulin percentage were obtained from irrigation after 90% field capacity along with EM application. With increasing in drought rates from control to 50% FC, leaf nitrogen percentage decreased so that the highest leaf nitrogen was obtained from irrigation after 90% FC along with nitroxin application and the lowest was belonged to severe drought stress without fertilizer.
Conclusion: In this experiment, optimum treatment for highest of fresh and dry weight and inulin perceantage was microorganism fertilizer (EM) application in 90% FC condition. In general, the results revealed that to achieve high yield of chicory, irrigation after 90% FC along with EM could be used.
Keywords: Irrigation, Nano potassium chelate, Nitrogen percentage, Number of flower per plant
