پديد آورندگان :
حسنوند، حديث دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي خوزستان , سيادت، عطاءاله دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي خوزستان - گروه مهندسي توليد و ژنتيك گياهي , بخشنده، عبدالمهدي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي خوزستان - گروه مهندسي توليد و ژنتيك گياهي , مرادي تلاوت، محمدرضا دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي خوزستان - گروه مهندسي توليد و ژنتيك گياهي , پشت دار، عادل دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي خوزستان - گروه مهندسي توليد و ژنتيك گياهي
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: گل‌گاوزبان اروپايي (Borago officinalis L.) گياهي يكساله و متعلق به خانواده بوراژيناسه است كه داراي خواص درماني مي‌باشد. افزايش گرايش مردم به طرف گياهان دارويي براي مداواي بيماري‌ها، كشت انواع گياهان دارويي را در سطح جهان و ايران ضروري ساخته است. توليد گياهان دارويي همانند ديگر گياهان تحت تأثير عوامل زراعي نظير تاريخ كاشت و تراكم بوته در متر مربع قرار مي‌گيرد. براي هر محصول تاريخ كاشت مطلوبي وجود داشته كه به تأخير افتادن آن معمولاً موجب كاهش عملكرد مي‌شود. تراكم مطلوب بوته‌هاي سالم در سطح مزرعه پايه و اساس يك سيستم زراعي محسوب مي‌شود (1). بدين ترتيب، اين آزمايش به‌منظور بررسي اثر تاريخ كاشت و تراكم بوته بر عملكرد گل و برخي صفات مهم زراعي گل‌گاوزبان اروپايي انجام شد.
مواد و روش‌ها: آزمايش به‌صورت كرت‌هاي خردشده با طرح پايه بلوك كامل تصادفي در 3 تكرار در سال زراعي 96-1395 در دانشگاه كشاورزي و منابع طبيعي رامين خوزستان اجرا شد. عوامل آزمايشي شامل پنج تاريخ كاشت به عنوان عامل اصلي (15 مهر، 5 و 25 آبان، 15 آذر و 5 دي) و چهار تراكم (6، 10، 14 و 18 بوته در متر مربع) به عنوان عامل فرعي بودند. صفات مورد مطالعه در اين تحقيق شامل عملكرد گل خشك، تعداد شاخه گلدهنده در بوته، تعداد گل در متر مربع، ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته، شاخص سطح برگ، وزن خشك برگ و ساقه و درصد روغن بودند. تجزيه واريانس تمام صفات آزمايشي با استفاده از نرم افزار SAS، انجام گرفت. مقايسه ميانگين‌ها با استفاده از آزمون چند دامنه‌اي دانكن، در سطح آماري پنج درصد انجام گرفت.
يافته‌ها: نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه تاريخ كاشت و تراكم بوته بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه گلدهنده در بوته، تعداد گل در متر مربع، عملكرد گل خشك و وزن خشك ساقه گل‌گاوزبان اروپايي معني‌دار بود. همچنين برهمكنش تاريخ كاشت و تراكم بوته بر تعداد برگ در بوته، شاخص سطح برگ و وزن خشك برگ معني‌دار بود. تأخير در تاريخ كاشت سبب كاهش اكثر صفات مورد مطالعه شد. تاريخ كاشت 15 مهر با عملكرد گل خشك 72/08 گرم در متر مربع، بهترين تاريخ كاشت بود. با افزايش تراكم، درصد روغن كاهش و ارتفاع بوته، وزن خشك ساقه و عملكرد گل به‌طور معني‌داري افزايش يافت. به‌طوري كه بيشترين عملكرد گل خشك با ميانگين 63/58 گرم در متر مربع در تراكم 14 بوته در متر مربع به دست آمد. همچنين تاريخ كاشت 15 مهر در تراكم 18 بوته در متر مربع، بيشترين شاخص سطح برگ و وزن خشك برگ و تاريخ كاشت 15 مهر در تراكم 6 بوته در متر مربع، بيشترين تعداد برگ را به خود اختصاص داد.
نتيجه‌گيري: بر اساس نتايج اين آزمايش تاريخ كاشت 15 مهر و تراكم 14 بوته در متر مربع، به دليل افزايش عملكرد گل خشك براي كشت گل‌گاوزبان اروپايي در منطقه مناسب مي‌باشد.
چكيده لاتين :
Background and objectives: Borage (Borago officinalis L.) is an annual plant and belongs to the Boraginasea family, that afford curative properties. Increasing people's tendency toward medicinal plants to treat diseases has conduct to and essential the cultivation of medicinal plants globally and in Iran. The production of medicinal plants like other plants is influenced by environmental factors such as sowing date and plant density per m-2. There is optimal sowing date for each crop and delay causs reducing of yield. Optimum plant density at farm is foundation of farming system (1). Thus, this experiment carried out in order to study the effect of sowing date and plant density on flower yield and some important agronomical characteristics of Borage (Borago officinalis).
Materials and methods: A field study was conducted as a split plot arrangement based on randomized complete blocks design (RCB) with three replications at farm at experimental field of Khouzestan Ramin Agriculture and Natural Resources University, Iran during 2016-2017 cropping season. Five sowing date (15 October, 5 and 25 November, 15 December and 5 January) as main plat and four plant densities including of 6, 10, 14 and 18 plant per m-2 as sub plots comprised experimental treatment. Dry flower yield, number of flowering branche per plant, number of flowers per m2, plant height, number of leaf per plant, leaf area index, dry weight of leaves and stems and oil percent of Borage were measured. Analysis of variance and comparison of means was performed by SAS software and test (Duncan), 5% level probability. Respectively.
Results: The result of analysis of variance showed that sowing date and plant density had significant effect on plant height, flowering branches per plant, number of flowers per m2, dry flower yield and dry weight of stems. Also interaction effect of sowing date and plant densities on number of leaf per plant, leaf area index and dry weight of leaves was significant. Delaying in sowing date decreased the majority studied traits. 15 October is the best date with 72.08 gr m-2 (dry flower yield). Increasing of plant density was reduced oil percent and increased plant height, dry weight of stems and flower yield. so that the highest dry flower yield was achieved with an average of 58.63 gr m-2 at a density with 14 plant per m-2. Sowing dates of 15 October at 18 plants per m-2 had the highest leaf area index and dry weight of leaves and sowing dates of 15 October at 6 plant per m-2 had the highest number of leaf per plant.
Conclusion: For the highest dry flower yield results showed that in Ahvaz climate, the best sowing date for borago was 15 October and the best planting density was 14 plant per m-2.
