پديد آورندگان :
فتحي، مسلم دانشگاه تهران كرج - دانشكده كشاورزي , محمدعلي پوريامچي، هادي دانشگاه تهران كرج - دانشكده كشاورزي , بي همتا، محمدرضا دانشگاه تهران كرج - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات , مجنون حسيني، ناصر دانشگاه تهران كرج - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات , شاه نجات بوشهري، علي اكبر دانشگاه تهران كرج - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات
كليدواژه :
باي پلات , تجزيه كلاستر , تنش خشكي , شاخص هاي تحمل , لوبيا چشم بلبلي , همبستگي
چكيده فارسي :
به‌منظور بررسي و تعيين مؤثرترين صفات و شاخصهاي تحمل به خشكي و شناسايي ژنوتيپ‌هاي متحمل به شرايط كم‌آبي در لوبيا چشم‌بلبلي، آزمايشي در قالب طرح آگمنت در دو شرايط جداگانه در مزرعة دانشكده كشاورزي دانشگاه تهران واقع در كرج در سال زراعي1388 اجرا گرديد. تنش خشكي به‌صورت قطع آبياري از زمان گلدهي به‌بعد در مقابل شرايط معمول هر هشت روز يك‌بار، بر روي 238ژنوتيپ اِعمال گرديد. ارزيابي ژنوتيپ‌ها از نظرتحمل به خشكي، توسط هفت شاخص مختلف شامل ميانگين حسابي(MP)، ميانگين هارمونيك(HARM)، تحمل(TOL)، حساسيت به تنش(SSI)، تحمل به تنش(STI)، ميانگين هندسي(GMP) و نرخ كاهش عملكرد (Yr) صورت گرفت. براي تعيين روابط بين عملكرد دانه و شاخص‌ها، از ضرايب همبستگي پيرسون استفاده گرديد و شاخصهاي MP، GMP، HARM و STI كه داراي همبستگي مثبت و معني‌داري با عملكرد دانه در هر دو شرايط بودند، انتخاب شدند كه مي‌توانند جهت شناسايي ژنوتيپ‌هاي متحمل به خشكي و پُرمحصول براي هر دو شرايط محيطي به‌كار روند. با استفاده از روش ترسيمي بايپلات بر روي 238ژنوتيپ لوبيا چشم‌بلبلي و مشاهدة وضع قرارگرفتن ژنوتيپ‌ها در بايپلات مذكور، ژنوتيپ‌هاي 4، 149، 180، 6، 147، 151، 160، 55، 9 و 189، به‌عنوان ژنوتيپ‌هاي متحمل با عملكرد بالا شناسايي شدند. تجزية كلاستر بر اساس شاخصهاي مورد بررسي و عملكرد تحت شرايط معمول و تنش خشكي، ژنوتيپ‌هاي مورد بررسي را در چهار كلاستر گروه‌بندي كرد كه اكثر ژنوتيپ‌هاي مقاوم به خشكي با عملكرد بالا در كلاستر سوم قرار گرفتند و اكثر ژنوتيپ‌هاي حساس به تنش خشكي در كلاستر دوم قرار گرفتند.
چكيده لاتين :
In order to study and determine the most effective traits, drought tolerance indices and identify tolerant
genotypes in terminal drought stress on the cowpea, an experiment was carried out based on an augment
design in two separate conditions in the Karaj Farm, Faculty of Agriculture, Tehran University in 2009.
Drought stress was imposed by cutting irrigation after flowering against normal irrigation on 238 cowpea
genotypes. Evaluation of studying genotypes under drought conditions was conducted using nine indices,
including mean productivity (MP), Harmonic Mean (HARM), Tolerance Index (TOL), Stress Susceptibility
index (SSI), Stress Tolerance index (STI), Geometric Mean productivity (GMP), Yield Index (YI), Yield
Stability Index (YSI) and Yield Reduction percent (Yr). To determine the relationship between grain yield
and indices, Pearson correlation coefficient was calculated. The MP, GMP, HARM and STI indices which
have the most significant correlation with yield in stress and non-stress conditions were introduced as the
best indices for screening tolerant genotypes to drought and high-yielding in both environmental conditions.
Using Biplot scatter graph in 238 cowpea genotypes and according to genotypes status in Biplot scatter
graph, 4, 149, 180, 6, 147, 151, 160, 55, 9 and 189 genotypes were identified as tolerant genotypes with
high-yield. Cluster analysis based on investigating indices and yield under drought stress and non-stress
conditions showed that genotypes was grouped in four clusters and most of drought tolerant genotypes with
high yield were grouped in third cluster, while most of sensitive genotypes to drought stress were grouped in
the second cluster.
