مطالعه اثر تاريخ كاشت و تراكم بوته بر عملكرد و اجزاي عملكرد رقم اصلاح‌شده نخود آرمان

Study on effect of sowing date and plant density on grain yield and yield components of improved chickpea (Cicer arietinum L.) Kabuli type var. Arman

به‌منظور بررسي اثر تاريخ‌هاي مختلف كاشت و تراكم بوته بر روي عملكرد دانه و اجزاي عملكرد در رقم اصلاح شدة نخود آرمان، اين تحقيق در قالب كرت‌هاي خُردشده با طرح پاية بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان همدان در سال زراعي89-1388 در شرايط ديم اجرا شد. عامل اصلي، تاريخ هاي مختلف كاشت در سه سطح شامل كشت انتظاري (25آذرماه)، كشت بهنگام بهاره (17اسفندماه) و كشت ديرهنگام بهاره (15فروردين‌ماه) و عامل فرعي، تراكم‌هاي مختلف شامل20، 30 و40بوته در مترمربع بود. نتايج نشان داد كه تاريخ كشت بر تعداد غلاف در بوته، وزن 100دانه و عملكرد دانه، تأثير معني‌داري (p < 0.01) داشت. همچنين نتايج نشان داد كه تراكم بوته، تأثير معني‌داري (p < 0.01) بر تعداد غلاف در بوته، عملكرد دانه و شاخص برداشت داشت. اثر متقابل تاريخ كشت و تراكم بوته بر عملكرد دانه، در سطح احتمال يك‌درصد معني‌دار بود. در نهايت، بيشترين عملكرد دانه، در كشت انتظاري با تراكم30بوته در مترمربع حاصل شد و كمترين عملكرد دانه نيز در كشت بهارة ديرهنگام با40بوته در مترمربع به‌دست آمد.

In order to evaluate the effect of different levels of sowing dates and plant density on grain yield and its components in chickpea var. Arman, a field study was conducted at Ekbatan Research Field Station of Agricultural and Natural Resources Research Center of Hamedan province under rainfed condition during 2009-2010 cropping season. Treatments were arranged as split plot on the basis of randomized complete block design with four replications. The main plots were date of sowing in three levels including Entezari (16 December), spring planting (7 March) and late spring planting (4 April) and the sub-plots were plant densities (20, 30 and 40 plants/m2). Results showed that pod number per plant, 100-seed weight and grain yield were affected by sowing dates, significantly. The results also showed significant differences for pod number per plant, grain yield and harvest index in different plant densities. The interaction of sowing date×plant density was significant (p< 0.01) only for seed yield. Finally, the highest and the lowest seed yield was achieved in Entezari planting with 30 plants/m2 and late spring planting with 40 plants/m2.