پديد آورندگان :
فخرراد، سيده فاطمه , ايزدي دربندي، ابراهيم دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي , راشد محصل، محمدحسن دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي , حسن زاده خياط، محمد دانشگاه علوم پزشكي مشهد - دانشكده داروسازي
كليدواژه :
باقيمانده , زيست توده , زيست سنجي , عدس , لوبيا , نخود
چكيده فارسي :
به‌منظورارزيابي حساسيت گياهان زراعي مختلف به بقاياي متري‌بيوزين، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاَ تصادفي در چهار تكرار در گلخانة تحقيقاتي دانشكدة كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد انجام شد. عوامل مورد بررسي در اين آزمايش، شامل هشت گياه زراعي (لوبيا، عدس، نخود، ذرت، گندم، جو، كلزا و چغندرقند) و هفت غلظت مختلف علف‌كش متري‌بيوزين در خاك (0، 0/016، 0/032، 0/064، 0/128، 0/160 ميلي‌گرم مادة مؤثرة متري‌بيوزين در كيلوگرم خاك) بودند. پس از تعيين درصد سبزشدن گياهان، بقاء و زيست‌تودة اندام‌هاي هوايي و ريشة آن‌ها،30روز بعد از سبزشدن‌شان اندازه‌گيري شد. به‌منظور بررسي پاسخ گياهان مورد آزمايش به بقاياي متري‌بيوزين، پس از تجزية واريانس داده‌ها، آناليز رگرسيون آن‌ها براي تعيين مقدار باقيماندة لازم متري‌بيوزين براي50درصد تلفات در متغيرهاي اندازه‌گيري‌شده (ED50) از برازش داده‌هاي بقاء و زيست‌تودة اندام‌هاي هوايي و ريشه به معادلات سه و چهارپارامتري لجستيك انجام شد. نتايج نشان داد كه بقاياي متري‌بيوزين در خاك، تأثير معني‌داري بر رويش گياهان مذكور نداشت؛ اما با افزايش ميزان غلظت متري‌بيوزين، وزن خشك تمام گياهان به‌طور معني‌داري (p<0.01) كاهش پيدا كرد. پاسخ گياهان مورد مطالعه به بقاياي متري‌بيوزين در خاك، متفاوت بود. كمترين (1/6درصد) و بيشترين (84/6درصد) تلفات زيست‌تودة اندام هوايي و بيشترين (55/8درصد) و كمترين (19/0درصد) تلفات زيست‌تودة ريشه، به‌ترتيب در ذرت و كلزا مشاهده شد. با توجه به نتايج آزمايش، ذرت با داشتن بالاترين ED50 (0/19ميلي‌گرم ماده مؤثره متري‌بيوزين در كيلوگرم خاك) به‌عنوان مقاوم‌ترين گياه و كلزا با كمترين مقدار ED50 (0/012ميلي‌گرم مادة مؤثرة متري‌بيوزين در كيلوگرم خاك) به‌عنوان حساس‌ترين گياه به بقاياي متري‌بيوزين شناخته شدند. بر اساس نتايج آزمايش، ساير گياهان زراعي بر اساس شاخص مذكور از نظر حساسيت به بقاياي متري‌بيوزين به‌صورت ذرت<لوبيا<نخود<عدس<گندم<جو<چغندرقند<كلزا، طبقه‌بندي شدند.
چكيده لاتين :
To evaluate the sensitivity of different crops included some pulses to simulated metribuzin soil residues,
an experiment was conducted in completely randomized design with factorial arrangement and four
replications in Research Greenhouse of College of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad. Treatments
included of 8 crops (chickpea, common bean, lentil, corn, wheat, barley, rape seed and sugar beet) and
concentrations of metribuzin simulated residue in soil at 6 levels (0, 0.016, 0.032, 0.064, 0.128 and 0.160
mg a.i. kg-1 soil). Plants survival percentage and shoot and root biomass were measured 30 days after
emergence. Plants response to metribuzin soil residue fitted with 3 and 4 parameters logistic equations to the
shoot and root biomass data as a function of the herbicide soil residue concentrations and was used to
calculate the dose for 50% of measured traits (ED50). Results showed that the survival and shoot and root
growth were affected by metribuzin soil residue, significantly (p<0.01), but crop emergence was not
affected. Increasing the metribuzin soil residue, reduced all above mentioned parameters, significantly
(p<0.01) in all crops. Crops showed different response (p<0.01) to metribuzin soil residue. The highest
(84.5%) and the lowest (1.6%) shoot dry weight lost were observed in rape seed and corn, respectively. The
highest (55.8%) and the lowest (19.1%) root biomass lost were observed in rape seed and sugar beet,
respectively. Based on ED50 parameter, corn (0.19 mg a.i. metribuzin kg-1 soil) and rape seed (0.012 mg a.i.
metribuzin kg-1 soil) appeared the most tolerant and the most sensitive crops to metribuzin soil residue,
respectively. The other crops sensitivity to metribuzin soil residue followed the following order: rape
seed>sugar beet>barley>wheat> lentil>chickpea>common bean>corn.
