بررسي ارتباط بين فاصله ژنتيكي والدين با تظاهر هتروزيس در آفتابگردان تحت شرايط آبياري نرمال و تنش كم‌آبي

Relationship of Parental Genetic Distance with Heterosis Appearance in Sunflower under Well-Watered and Water-Stressed Status

آفتابگردان از جمله محصولات مهم زراعي در دنيا مي­ باشد كه توليد بذر هيبريد آن داراي اهميت اقتصادي فراواني است. از مهم­ترين مراحل توليد بذر هيبريد، آگاهي از هتروزيس و شناسايي تركيبات والديني برتر است كه مرحله ­اي زمان­بر و پرهزينه مي ­باشد. در اين مطالعه ارتباط بين فاصله ژنتيكي بر­اساس نشانگر ريزماهواره با تظاهر هتروزيس در آفتابگردان بررسي گرديد. تعداد پنج لاين آفتابگردان به­ صورت دي­آلل 5 × 5 يك­ طرفه تلاقي داده شد و سپس والدين و نتاج آنها در قالب طرح بلوك­ هاي كامل تصادفي با سه تكرار به­ طور جداگانه در شرايط محيطي آبياري و تنش كم ­آبي در گلخانه كشت گرديدند. عملكرد دانه و محتوي نسبي آب برگ در هر تكرار اندازه ­گيري گرديد. فاصله ژنتيكي جاكارد بين لاين­ هاي والدي با استفاده از 31 مكان ريزماهواره­اي محاسبه گرديد. فاصله ژنتيكي بين 0/58 تا 0/82 متغير بود. براساس فواصل ژنتيكي محاسبه شده، ژنوتيپ ­هاي والدي مورد مطالعه در سه گروه قرار گرفتند. ارتباط فواصل ژنتيكي به­ دست آمده با تركيب ­پذيري خصوصي و هتروزيس ميانگين والدين براي صفات عملكرد دانه و محتوي آب نسبي برگ در هر يك از شرايط آبياري، مورد آزمون قرار گرفت. نتايج نشان داد كه نشانگر ريزماهواره مي تواند به­ طور مؤثري در تشخيص چندشكلي و فاصله ژنتيكي بين لاين­هاي والدي مورد استفاده قرار گيرد. ارتباط فاصله ژنتيكي مبتني بر نشانگر ريزماهواره با هتروزيس ميانگين والدين و تركيب­پذيري خصوصي براي صفات مورد ارزيابي معني­ دار نبوده و فاقد كارايي لازم در پيش­ بيني هتروزيس مي ­باشد.

Sunflower is one of the most important field crop over the world which it`s hybrid seed production is very important. Knowledge about heterosis and identification of superior parental combination is major step in producing hybrid seed that is time consuming process and expensive. Current study was aimed to investigate the relationship between genetic distances based on simple sequence repeat (SSR) markers with heterosis to provide the prediction of hybrids performance regarding to genetic distance. In present study, five sunflower inbred lines were crossed in 5×5 half diallel design and then, parental lines and their progenies were investigated using a randomized complete block design with three replications in both normal and water stress states in greenhouse. The Jaccard genetic distances among parental lines were calculated using 31SSR markers. Genetic distances were varied between 0.58 and 0.82. Based on calculated genetic distances, parental genotypes were located in three groups. Significant or nonsignificant relationships of obtained genetic distances with specific combining abilities and mid parent heterosis for seed yield and relative water content were tested in both states. Results revealed that microsatellite markers could be effectively used to fingerprinting and identification of genetic distance between parental lines. Result showed that relationship between genetic distance based on microsatellite marker with mid parent heterosis and specific combining ability for evaluated traits were not significant and have no efficiency in prediction of heterosis.