تاثير آلاينده هاي فيزيكو-شيميايي بر تشديد سيستم هاي (فرايند) هوازدگي در كلانشهر تهران

گسترش كلان شهرها، افزايش تراكم شهري، حرارت سطحي شهر و آلودگي سبب تغييرات عمده اي در محيط طبيعي شهري مي شود كه از جمله پيامدهاي آن تحول سيستمهاي ژئومورفيك است. هوازدگي از مهمترين فرآيندهاي سيستم ژئومرفيك مي باشند كه در بستر كلان شهرها، تحول مي يابد. تهران مهمترين و بزرگترين شهر ايران كه به دليل گستردگي، تراكم بالا و آلودگي، سيستم ژئومورفيك آن تغيير كرده است در اين پژوهش مورد بررسي قرار گرفته است. داده مورد استفاده شامل داده اقليمي ايستگاه هاي سينوپتيك و كليماتولوژي استان تهران و ايستگاه هاي استان هاي اطراف مربوط به سالهاي 2009- 1990 ميلادي ، داده آلودگي 15 ايستگاه مربوط به دو آلاينده دي اكسيد گوگرد (SO2 ) و اكسيد نيتروژن (NO2 ) سالهاي 2011- 2009 و تصوير مادون قرمز حرارتي با بهره بالاي از سنجنده ETM+ مربوط به 11 آوريل 2001 بودند. هوازدگي فيزيكي در دو رده دما شكافتگي و يخ شكافتگي مورد بررسي قرار گرفت. پهنه بندي هاي مربوط به هوازدگي در عناصر اوليه با روش كريجينگ متكي بر سمي واريوگرام انجام شد و از اين نظر تهران در پهنه اي گسترده تر از محدوده خود مورد بررسي قرار گرفت. درون يابي آلاينده ها، محاسبه شاخص دماي سطحي زمين و تعريف بافت فرسوده براي شناسايي سيستم ژئومرفيك تهران مورد بررسي قرار گرفت. نتايج حاكي از برتري فرآيندهاي فيزيكي در پهنه تهران است. اما دخالت آلاينده ها، دماي سطحي زمين و مقايسه مشاهدات ميداني در بافت فرسوده و سالم بيانگر وجود سيستمي با برتري هوازدگي شيميايي در جنوب و مركز تهران مي باشد كه به طور پراكنده در حواشي نيز مشاهده مي شود. بنابراين تغيير سيستم ژئومورفيك در تهران مركزي و جنوبي وجود دارد كه با افزايش تراكم شهري و افزايش آلودگي در حال گسترش به اطراف مي باشد.