تجزيه تغييرات فقر به دو عامل رشد و باز توزيع طي برنامه‌هاي دوم و سوم توسعه اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي ايران

Decomposition of Poverty Changes in both Growth and Redistribution Factors in Second and Third Development Plans in Iran

تحقيق حاضر، با هدف بررسي تغييرات فقر به دو عامل رشد و بازتوزيع در برنامه دوم و سوم توسعة اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي ايران انجام شده است. نتايج به دست آمده در اين مقاله نشان مي‌دهد كه برنامة سوم توسعه نسبت به برنامة دوم توسعه در كاهش نرخ فقر در هر دو منطقة روستايي و شهري موفق‌تر عمل كرده است. بدين معني كه در طول برنامة دوم، نرخ فقر در نقاط روستايي و شهري به ترتيب به ميزان 0/307 و 2/77 درصد كاهش و در برنامة سوم اين نرخ براي نقاط روستايي و شهري به ترتيب 97/7 و 8/32 درصد كاهش يافته است. سنجه شكاف فقر طي هر دو برنامه سيري نزولي داشته كه اين كاهش در برنامة سوم نيز بيشتر بوده است. همچنين سنجه حساسيت - توزيع فقر نيز نشان مي‌دهد كه وضعيت رفاهي فقيرترين فقرا در مناطق روستايي و شهري بهتر شده و در واقع فاصلة فقيرترين و غني‌ترين گروه‌ها كمتر شده است. طي برنامه دوم، كاهش سه سنجه نرخ فقر، شكاف فقر و حساسيت - توزيع فقر در مناطق روستايي بيشتر ناشي از عوامل بازتوزيع بوده و رشد اقتصادي تأثير كمتري بر افزايش اين سه شاخص فقر نداشته است.در همين برنامه، تأثير رشد اقتصادي در كاهش نرخ فقر در مناطق شهري بيشتر از تأثير بازتوزيع بوده اما در كاهش سنجش شكاف فقر، سهم عامل رشد اقتصادي و عامل بازتوزيع تقريباً برابر و در كاهش سنجه حساسيت- توزيع فقر، جزء بازتوزيع تأثير بيشتري از جزء رشد اقتصادي داشته است. براي برنامه سوم، كاهش دو سنجه نرخ فقر و شكاف فقر در مناطق روستايي، بيشتر ناشي از عامل رشد اقتصادي بوده، هر چند كه عامل بازتوزيع نيز در كاهش آنها مؤثر بوده است. در كاهش سنجه حساسيت – توزيع فقر، سهم عامل بازتوزيع و عامل رشد تقريباً برابر بوده است. در همين برنامه، تأثير رشد اقتصادي در كاهش سه سنجه نرخ فقر، شكاف فقر و حساسيت– توزيع فقر در مناطق شهري بيشتر از تأثير عامل بازتوزيع بوده است.

This paper deals with a decomposition of poverty changes in terms of growth and redistribution factors during the second and third development plans in Iran. It has done by using recent data on consumption in rural and urban areas in Iran conducted by Statistical Centre of Iran (SCI) in 1995, 1999, 2000 and 2004. Results in this paper show that the Third Development Plan compared to the second development plan was more successful performance to reduce poverty in both rural and urban regions. During the second plan, poverty rate reduced about 0.307 and 2.77 percent in rural and urban areas respectively. Whereas, poverty rate reduced about are 7.97 and 8.32 percent in rural and urban areas respectively during the third plan. The poverty gap index experienced a reduction during both plans. Poverty sensitivity index also shows that the poorest were benefited the most. We found that both ‘pure growth’ and ‘redistribution’ components directly contributed to the change in poverty. Notice that Redistribution component contributed most to the poverty changes during the second plan. However, the impact of growth factor was much higher than the redistribution factor during the third development plan.