بررسي تطبيقي جهات باد و مورفولوژي تپه هاي ماسه اي ريگ جن

A comparative study of wind directions and sand dunes morphology of Jen erg

پژوهش حاضر به بررسي نقش جهات باد بر مورفولوژي تپه هاي ماسه اي ريگ جن پرداخته است. براي دستيابي به اين هدف آمار باد ايستگاه هاي سينوپتيك اطراف ريگ بررسي شد و جهت باد غالب و جهت انتقال ماسه تعيين شد. سپس به كمك بررسي عكس هاي هوايي، تصاوير ماهواره اي گوگل ارث و بازديد ميداني ضمن تعيين دقيق مرز جغرافيايي ريگ، انواع تپه هاي ماسه اي موجود در ارگ شناسايي و نقشه مورفولوژي ارگ تهيه شد. نتايج نشان داد كه جهت باد هاي فرساينده موثر در شكل گيري تپه هاي ماسه اي و جهت انتقال ماسه در سرتاسر منطقه يكسان نبوده و بنابر اين ريگ جن را مي توان از نظر مورفولوژي تپه ها به دو بخش كاملا مجزا تقسيم نمود. رشته هاي طولي بلند در نيمه شمالي ارگ، كه با جهات باد شمال شرقي جنوب غربي اين نيمه منطبق است و تپه هاي شبكه اي و هرم هاي ماسه اي قسمت جنوبي ارگ كه علاوه بر جهات باد هاي چندگانه شمال غرب، شمال شرق، غرب و شرق، عوامل توپوگرافي نيز بر روي مورفولوژي اين دسته از تپه ها موثر است.

The Present study has evaluated the role of direction of wind on the sand dune morphology in Jen erg. To reach this goal، it used data of wind from synoptic stations around erg by wind rose in order to specify dominant wind direction and sand rose to find the direction of transfer of sand respectively by WR-plot and Sand rose graph software. Then by analyzing Aerial photos، Google earth satellite images and Field visit in addition to determining the exact geographical boundary of the erg، various types of Sand dunes in erg determined and morphological map of erg prepared. Results have shown that the direction of Erosive winds that are effective in creating sand dunes and the direction of transfer of sand over region were not the same in result we can separate Jen erg to two distinct area، long length Strings in shape of a collected silk in the Northern half، which is according to the direction of the Northeast Southwest and network dunes and star dunes in South area of erg which its morphology is affected by both multi wind in North West، west، East، and topographical factors.