پديد آورندگان :
خلج، حميده دانشگاه پيام نور - گروه كشاورزي، تهران، ايران , دادي، ايرج اله دانشگاه تهران - پرديس ابوريحان - گروه كشاورزي، تهران، ايران , لبافي حسين آبادي، محمدرضا پژوهشكده گياهان دارويي جهاد دانشگاهي - مركز تحقيقات گياهان دارويي، كرج، ايران , حسن آبادي، طاهره دانشگاه آزاد اسلامي واحد اهواز - گروه كشاورزي، اهوار، ايران
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: تعيين زمان نسبي سبز شدن علف هاي هرز به عنوان يكي از مولفههاي اصلي رقابت داراي اهميت است. خطرناك ترين علفهايهرز آنهايي هستند كه گياهچههايشان همزمان و يا كمي پس از رويش گياه زراعي سبز ميشوند. يكي از روش هاي سودمند در تعيين زمان رويش علفهاي هرز، مدلسازي است. هدف از اجراي آزمايش، بررسي الگوي رويش علفهايهرز پهنبرگ و باريكبرگ غالب در زراعت كلزا در دو منطقه صباشهر و پاكدشت با استفاده از مدلهاي دمايي بود تا در صورت امكان يك مدل واحد براي پيشبيني رويش علفهايهرز غالب در هر منطقه ارايه شود.مواد و روش ها: آزمايشي در دو منطقه صباشهر (از توابع شهريار داراي ميانگين بارندگي ساليانه برابر 170 ميلي متر بارش) و پاكدشت (داراي ميانگين بارندگي ساليانه برابر 247 ميلي متر بارش) در سال زراعي 91- 1390 در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با چهار تكرار اجرا شد. گياهان شلمي (Rapistrum rogusum )، خردل وحشي (Sinapis arvensis) و خاكشير (Descurainia Sophia) به عنوان علف هاي هرز پهنبرگ و فالاريس (Phalaris minor) به عنوان باريك برگ غالب در زراعت كلزا در نظر گرفته شد. الگوي رويش گياهچههاي علفهرز بر پايه درجه روز رشد با استفاده از مدلهاي مختلفي مانند سيگموديال (سيگموئيدي، لجستيك، گامپرتز، ويبول 3پارامتري (فراسنجه اي)) بررسي شد. برازش مدلها با استفاده از نرم افزار سيگما پلات 11، ارزيابي و انتخاب مدلها با كمك ريشه دوم ميانگين خطا (RMSE= Root Mean Square Error )، ضريب تبيين تصحيح شده (adj R2) و شاخص آكائيك تصحيح شده (AICc= Akaike’s Information Criteria) انجام شد. نتايج و بحث: نتايج نشان داد، علفهايهرز در هر دو منطقه پاكدشت و صباشهر داراي الگوي رويشي متفاوتي اند، اما پيش بيني الگوي رويش علفهايهرز، در هر منطقه با استفاده از يك مدل دمايي امكان پذير است. با توجه به اينكه كدام مدل داراي كمترين ريشه دوم ميانگين خطا (RMSE)، ضريب تبيين تصحيح شده (adj R2) نزديك به يك و كمترين شاخص آكائيك تصحيح شده (AICc) مدل برتر انتخاب شد و بدين ترتيب مدل گامپرتز در منطقه پاكدشت و مدل سيگموئيدي به عنوان مدل برتر در پيشبيني الگوي رويش و سبز شدن علفهايهرز غالب در منطقه صباشهر استفاده شدند. رويش علفهاي هرز نشان داد، در منطقه صباشهر علفهرز شلمي با دريافت 40 درجه روز رشد، نخستين علفهرزي است كه در مزرعه سبز مي شود اما پس از آن علفهاي هرز خردل وحشي و فالاريس با دريافت 50 و 60 درجه روز رشد سبز شدند. علفهرز خاكشير براي سبز شدن در مزرعه به 150 درجه روز رشد نياز داشت كه اين امر باعث تاخير در سبز شدن اين علفهرز شد. در منطقه پاكدشت نيز علفهرز شلمي با دريافت 110 درجه روز رشد نخستين علفهرز سبز شده در مزرعه بود و پس از آن علفهاي هرز خردل وحشي و فالاريس با دريافت 115 درجه روز رشد سبز شدند. علفهرز خاكشير هم بدليل نياز دمايي بالا (180 درجه روز رشد) با تاخير نسبت به ديگر علفهاي هرز در مزرعه ظاهر شد.نتيجه گيري: نتايج اين تحقيق نشان داد، رويش علفهاي هرز در هر دو منطقه همسان بوده و به ترتيب علفهاي هرز شلمي، خردل وحشي، فالاريس و خاكشير سبز مي شوند درنتيجه ميتوان اظهار داشت براي افزايش قابليت رقابت گياه زراعي با علفهاي هرز گياه زراعي را تا جايي كه شرايط آب و هوايي منطقه اجازه مي دهد، بايد زودتر كاشت و از سوي ديگر مبارزه با علفهرز شلمي پس از آن خردل و فالاريس بدليل سرعت سبز شدن و رقابت با گياه زراعي نسبت به علفهرز خاكشير كه با تاخير زماني سبز مي شود، اولويت دارد.
چكيده لاتين :
Introduction: The timing with which weeds emerge is one of the most important factors in competition
(Baghestani and Zand, 2004). Weeds that emerge at the same or approximate time as crops inflict the most damage
(Eslami et al., 2006). Models can predict the emergence time (Leon et al., 2004, Dorado et al., 2009). The goal of
the present study is to investigate the emergence model of weeds (blade and flag leaf) in two different regions,
Saba-Shahr and Pakdasht, based on thermal models. Beyond that, if possible, another goal is to recommend the
best weed emergence models for predicting the timing of weed emergence in these regions.
Materials and methods: The experiment was carried out based on a complete randomized block design with four
replications in two regions, Saba-Shahr and Pakdasht fields, in 2010-11. The weeds included blade leaves Sinapis
arvensis L. (wild mustard), Raphanus raphanistrum L. (wild radish), Descurania Sophia L., and flag leaf (Phalaris
minor). For the examination of weed emergence, different models were used such as sigmoidal, logistic, Gompertz,
a three-parameter Weibull and a four-parameter Weibull based on growing degree days (GDD). Root mean square
error (RMSE), coefficient of determination and the corrected AKAIKE information criterion (AICc) were used to
find the appropriate model(s).
Results and discussion: The result showed that the emergence model and weed growth in the two regions were
different. The best models, based on the lowest RMSE, AICc and adj R2 were Gompertz and sigmoid for predicting
weed emergence in Pakdasht and Saba-Shahr. The emergence rate of weeds in Saba-Shahr showed that wild radish
was the first (40 GDD) to emerge among the weeds. After that, wild mustard needed 50 GDD and Phalaris minor
needed 60 GDD to emerge. The emergence of Descurania Sophia needed 150 GDD, and for this reason had
delayed growth. In Pakdasht, wild radish was also the first weed to emerge (110 GDD). Wild mustard and Phalaris
minor both emerged with 115 GDD and Descurania Sophia (180 GDD) was seen after that.
Conclusion: The results of this study showed that in the two regions, with the emergence of wild radish, wild
mustard, Phalaris minor and Descurania Sophia, interference crops must be planted earlier for increasing
interference capability. On the other hand, the control of wild radish, wild mustard and Phalaris minor was more
important than the control of Descurania Sophia.
