برآورد شاخص تركيبي آسيب‌پذيري و تاب‌آوري اقتصاد ايران

Estimating Composite Vulnerability and Resilience Index of Iranian Economy

هدف اساسي در اين مقاله معرفي مفهوم آسيب‌پذيري و تاب‌آوري اقتصادي با توجه به شاخص‌هاي كمي است. آسيب‌پذيري از ويژگي‌هاي ساختاري است كه منجر به افزايش نقاط ضعف اقتصاد در برابر شوك‌هاي برونزا مي‌شود در حالي كه تاب‌آوري اقتصادي به مفهوم توانايي سياستي يك اقتصاد براي مقاومت در برابر شوك و بازيابي پس از تاثير شوك تعريف شده است. در اين تحقيق شاخص آسيب‌پذيري و تاب‌آوري اقتصادي ايران براي دوره 1369تا 1392 برآورد شده است. اين شاخص‌ها بر اساس متغيرهاي منتخب در سه الگوي بريگوگليو و همكاران (2008)، بورمن و همكاران (2013)، و آنگيون و باتس (2015) انجام و نتايج براي سه دوره رياست جمهوري با عناوين سازندگي (1369-1376)، اصلاحات (1377-1384) و مهرورزي (1385-1392) برآورد و مقايسه شده است. نتايج اين تحقيق نشان مي‌دهد كه ميانگين شاخص آسيب‌پذيري در دوره مهرورزي داراي بيشترين مقدار در حاليكه ميانگين شاخص تاب‌آوري در دوره اصلاحات در مقايسه با دو دوره ديگر بيشتر بوده است. طبق نتايج نرخ رشد توليد ناخالص داخلي سرانه با آسيب‌پذيري رابطه معكوس ولي با تاب‌آوري رابطه مستقيم دارد. بنابراين، اصلاح سياست‌هاي اقتصادي با هدف كاهش وابستگي به درآمدهاي نفتي، توسعه و تنوع در صادرات، كاهش كسري بودجه با انظباط مالي، مهار تورم با افزايش بهره وري و انصاف، و كاهش بيكاري با افزايش كيفيت آموزش، بعلاوه حكمراني خوب (كاهش فساد، ثبات سياسي، كيفيت مقررات و اثر بخشي دولت با شايسته سالاري) با اجراي خردمندانه مي‌تواند موجب افزايش تاب‌آوري و كاهش آسيب‌پذيري شود.

The main aim in this research is to introduce the concepts of vulnerability and resilience regarding the quantitative Indices. Vulnerability is a structural characteristic which increases the weak economic points to external shocks. Economic resilience is political ability to resist and recovering from the shocks. In this paper Vulnerability and Resilience Indices are estimated for Iranian Economy concerning the period 1990-2013. The indices are estimated based on three models introduced by Briguglio, & et al.(2008), Boorman, & et al.(2013) and Angeon & Bates(2015) which are compared regarding Construction period (1990-1997), Reforms period (1998-2005) and Kindness period (2006-2013). The results show that the estimated mean of Vulnerability during Kindness period has been higher while the Resilience index during Reforms period has been higher than the other two periods. Also, the growth rate of per capita GNP has indirect relation with vulnerability and direct relation with resilience. Therefore, economic policy modification aiming less reliance on oil income, export diversification and expansion, budget deficit reduction by financial discipline, inflation curbing by increasing efficiency and equity, reducing unemployment by increasing quality of education, plus good Governance(reduction in Corruption, increasing policy stability, quality of regulation, government effectiveness concerning eligibility) with wise performance shall increase resilience and reduce vulnerability.