تحليل رابطه بين دولت ، بانك مركزي و سفته بازان در ايران : رهيافت نظريه بازي‌ها با رويكرد تعادل نش

Analyzing the Relationship among Government, Central Bank and Speculators in Iran: Approach of Game Theory and Nash Equilibrium

تجربه سال‌هاي اخير اقتصاد ايران نشان داده كه سياست‌هاي پولي، به دليل دستوري بودن نرخ سود بانكي و انتشار اوراق مشاركت و ايجاد رشد فزاينده بازدهي آن‌ها بيش از آنكه بر بخش واقعي اقتصاد موثر باشد باعث نوسانات اقتصادي گرديده كه علاوه بر افزايش هزينه استقراض دولت، سبب افزايش حداقل نرخ جذب كننده سرمايه در ساير بازارها و افزايش سطح عمومي قيمتها و تاثير بر رفتار سفته بازان شده است. در چنين شرايطي چگونگي ارتباط مقامات پولي و مالي و سفته بازان براي نيل به اهداف اقتصادي اهميت ويژه‌اي دارد. از اين رو در مقاله حاضر رابطه بين سه بازيكن دولت، بانك مركزي و سفته بازان با استفاده از رهيافت نظريه بازي‌ها درچارچوب الگوي نش براي ايران در طي سالهاي 1388- 1384 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. بدين منظور براي هر يك از بازيكنان تابع زياني (هدف) تعريف و از مجراي آن‌ها زيان اجتماعي محاسبه شده است. الگو‌سازي و تحليل عددي براي حصول نتايج اين پژوهش با استفاده از نرم افزارهاي ميپل و گمز صورت گرفته است. بر اساس نتايج كمي حاصل شده مي‌توان گفت كه در تعادل نش كمترين زيان اجتماعي همراه با بهتر شدن وضع سفته بازان در شرايط استقلال ابزاري بانك مركزي از دولت به دست آمده است.

The experience of recent years has shown monetary policies have caused economic fluctuations rather than affect real economy because of administrative interest rate, issuing bonds and increasing their returns. These actions not only have increase the cost of government borrowing, but also increasing the minimum rates of absorbing capital in other markets and finally increased the general level of prices as well. In such situation, study about the relationship between fiscal and monetary authorities and speculators to achieving economic goals is important.therefore, in this paper,the relationship between three players, including government, central bank and speculators, has been analyzed using game theory according to Nash approaches in Iran, during (1384- 1388). For this purpose, a loss function (objective function) is defined for each player and via them the social loss is calculated. For obtaining quantitative results GAMS and MAPLE software have been used. Based on the results, the minimum of social loss along with improving speculators welfare (less loss) is obtained through central bank independence from the government.