پديد آورندگان :
رضواني، محمد دانشگاه آزاد اسلامي واحد قائم شهر - گروه زراعت و اصلاح نباتات، قائم شهر، ايران , باقريان لمراسكي، عبدالرضا دانشگاه آزاد اسلامي واحد قائم شهر - گروه زراعت و اصلاح نباتات، قائم شهر، ايران , زعفريان، فائزه دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري - دانشكده علوم زراعي - گروه زراعت، ساري، ايران , نيكخواه كوچم سرائي،حسن دانشگاه آزاد اسلامي واحد قائم شهر - گروه زراعت و اصلاح نباتات، قائم شهر، ايران
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: افزايش دانش ما در مورد خطرهاي زيست محيطي و مقاومت به علفكش ها و هزينه اقتصادي بالاي آن منجر به ارائه روشهاي كاربردي جايگزين براي كاهش آسيب و زيان به بوم‌نظام (اكوسيستم) و همچنين آلودگي‌هاي ناشي از آن شده است. كاربرد خاك پوش ها از جمله اين راهكارهاست. خاك پوش هاي زنده به‌طورمعمول از گياهان تيره بقولات و گندميان هستند كه به عنوان گياه پوششي استفاده مي شوند. گياهان پوششي نيز مانند هر گياه زراعي نياز به آب و عنصرهاي غذايي دارند. اگر مديريت مناسبي در كشت آنها اعمال نشود با گياه اصلي رقابت كرده و باعث كاهش عملكرد آن مي شود، لذا ميزان رشد خاك‌پوش زنده، تراكم آن و ديگر عامل‌هاي موثر بر رشد آن بايد مناسب باشد. اين آزمايش با هدف بررسي تأثير شبدر برسيم و شنبليله به عنوان گياه پوششي روي كاهش رشد علف‌هاي هرز، عملكرد و اجزاي عملكرد گندم انجام شد.مواد و روش ها: به منظور بررسي تاثير خاك پوش زنده شبدر برسيم (Trifolium alexandrium L.) و شنبليله (Trigonella foenum – graecum L.) روي عملكرد و اجزاي عملكرد گندم و كنترل علف‌هاي هرز آزمايشي به صورت طرح بلوك كامل تصادفي با هشت تيمار و سه تكرار در گندمزاري واقع در بهشهر در سال زراعي 91-90 اجرا شد. تيمارها شامل كاشت گندم با فاصله رديف 20 و 30 سانتي‌متر در شرايط با و بدون گياه پوششي شنبليله و شبدر برسيم بود كه در شرايط حضور علف‌هرز و نبود علف‌هرز كشت شدند. يولاف وحشي (Avena fatua L.)، كنگر برگ ابلقي (Silybium marianum) و ماشك گل‌خوشه‌اي (Vicia villosa Roth) فلور (گياگان) علفهايهرز غالب گندمزار بودند. نمونه‌برداري براي بررسي تغييرپذيري‌هاي ماده خشك گندم و تراكم و زيست توده علف‌هاي هرز، و ارزيابي تغييرپذيري‌هاي ماده خشك گياهان پوششي انجام شد. روند تغييرپذيري‌هاي ارتفاع گندم و گياهان پوششي در طي دوره رشد، با استفاده از معادله سيگموئيدي گامپرتز بررسي شد. تجزيه داده‌ها با استفاده از تجزيه (آناليز) واريانس و مقايسه ميانگين داده‌ها به وسيله آزمون دانكن انجام گرفت.نتايج و بحث: نتايج آزمايش نشان داد، گندم در حضور شنبليله از ميزان ماده خشك (419/39 گرم در متر مربع)، عملكرد اقتصادي (5390 كيلوگرم در هكتار) و زيست‌توده (بيوماس) (16256/70 كيلوگرم در هكتار) در فاصله رديف 20 سانتي‌متر در همه‌ي تيمارهاي آزمايش در مقايسه با فاصله رديف 30 سانتي‌متر توليد كرد. ريشه بقولات با نفوذ به اعماق خاك باعث اصلاح و افزايش جمعيت ريزجانداران (ميكروارگانيسم‌ها) مي شود. همچنين با قابليت تثبيت زيستي (بيولوژيك) نيتروژن، قسمت عمده نيتروژن مورد نياز گياهان اصلي را نيز فراهم مي‌كند. گياهان پوششي، نيتروژن و ديگر عنصرها را جذب و بازدارنده آبشويي آنها مي‌شوند. ماده خشك و ارتفاع شنبليله در هر دو فاصله كاشت بيشتر از شبدر برسيم بود. شنبليله در مقايسه با شبدر برسيم كاهش بيشتر ماده خشك علف‌هاي هرز را در توليد كرد كه نشان مي‌دهد شنبليله سازگاري بهتري با شرايط محيطي و قرارگيري در سايه‌انداز گندم داشته و گياه مناسبي براي استفاده به عنوان گياه پوششي و كشت در بين رديف‌هاي گندم است. زيست توده علف‌هاي هرز در كشت گندم با فاصله رديف 20 سانتي‌متر كمتر از فواصل كاشت 30 سانتي‌متر بود.نتيجه گيري: به طور كلي هر دو گياه پوششي در كنترل علف‌هاي هرز و افزايش عملكرد گندم در مقايسه با كشت خالص آن موفق عمل كردند، اما، شنبليله در مقايسه با شبدر برسيم كارايي بيشتري در كاهش رشد علف‌هاي هرز و افزايش عملكرد گندم داشت. نتايج به‌دست آمده از اين تحقيق مي‌تواند به عنوان يك مديريت پايدار براي كاهش رشد علف‌هرز و در نتيجه كاهش كاربرد علفكش در گندم زارها استفاده شود.
چكيده لاتين :
Introduction: Increasing our knowledge of environmental hazards and resistance to herbicides while avoiding
high costs has led to the use of applied approaches that pose minimal danger to the agroecosystem and reduce
herbicidal pollution. Living mulches are plants from the Fabaceae family that are used as cover crops. Since cover
crops uptake water and nutrients from the soil, they require appropriate management to reduce their competition
with the main crop and prevent lost yield. Thus the growth rate, density and other effective growth factors of living
mulch is important. The objectives of the experiment were to investigate the impact of using berseem clover
(Trifolium alexanderinum) and trigonella (Trigonella foenum-graecam) as cover crops on the yield and yield
components of wheat as well as weed reduction.
Material and methods: In order to investigate the effect of using berseem clover (Trifolium alexanderinum) and
trigonella (Trigonella foenum-graecam) as cover crops on the yield and yield components of wheat and weed
control, an experiment was carried out in a randomized complete block design with eight treatments and three
replicates in the autumn of 2011, in Behshahr, Iran. Treatments included a wheat planting distance of 20 cm and
30 cm with and without the presence of berseem clover and trigonella as cover crops. These were planted both in
areas with weeds and without. The weed flora of the field included wild oat (Avena fatua L.), Milk thistle (Silybium
marianum) and hairy vetch (Vicia villosa Roth). A sampling was carried out in order to evaluate wheat dry matter
and density, the biomass of weeds, and the dry matter of cover crop. Variations in wheat and cover crop height
were investigated by using the Gompertz sigmoidal model (Draper and Smith, 1981). Data were subjected to
analysis of variance and means were compared with Duncan's test.
Results and discussion: The results of the experiment showed that wheat in the presence of trigonella had a higher
level of dry matter (419.39 g m-2), and higher economical (5,390 kg ha-1) and biological yield (16,256.70 kg ha-1).
The wheat yield from the 20-cm plantings in all treatments was more than in the 30-cm plantings. The root of
Fabaceae plants, by penetrating the soil deeply, improve and enhance the microorganism population and by
biological nitrogen fixation that supply the nitrogen requirements of the main crop (Naghizadeh and Ghalavi,
2012). Moreover, cover crops through the uptake of nitrogen and nutrients prevent their leaching (Ranells and
Wagger, 1984). The dry matter and height of trigonella both in the 20-cm and 30-cm plantings was higher than
berseem clover. The reduction of weed biomass in the treatment with trigonella was higher than the treatments
with berseem clover used as a cover crop. This result shows that trigonella is better able to adapt to the
environmental growth conditions in wheat canopy compared to berseem clover and could be a suitable cover crop
for wheat (Sabahi et al., 2006). Weed biomass in the 20-cm wheat planting was lower than in the 30-cm planting.
Conclusion: Generally, both cover crops were successful in weed control and enhancement of wheat yield
compared to a wheat monoculture. Trigonella, however, was more efficient than berseem clover in reducing weed
growth and enhancing wheat yield. The results obtained from the research could be used in sustainable
management practices to reduce weed growth and herbicide application in wheat fields.
