حوادث مهم تاريخي و وضعيت فرهنگي دوران احمدبن موسي الكاظم شاه‌چراغ(ع)

Major historical events and cultural situation during the era of Ahmad bin Musa al-Akash Shahkrzegh (AS)

جنبش هاي علويان در سراسر دوره خلافت عباسي در معادلات سياسي جامعه اسلامي و حكمت عباسيان همواره تأثيرگذار بوده است. تشيع در طول ادوار تاريخي راه مشخصي در پيش گرفت كه به تدريج توسعه و تكامل پيدا كرد. علويان و شيعيان مراحلي از مبارزه با غاصبين خلافت را در پيش گرفتند و ظلم و ستم بر آنها بيشتر شد. با ورود امام رضا(ع) به ايران نقطه عطفي در تاريخ تشيع و تاريخ ايران آغاز شد كه به مهاجرت بسياري از علويان و سادات از جمله احمد بن موسي(ع) و برادران و كاروان همراه ايشان منجر شد و اين مهاجرت ها بتدريج باعث گسترش تشيع در پهنه ايران اسلامي گرديد. بررسي دوران اول عباسي و حوادث تاريخي سياسي آن دوران و بررسي سياست عباسيان در مقابل علويان همچنين بررسي چگونگي سياست مأمون عباسي نكات مهمي است كه انگيزه هاي قيام و شهادت احمدبن موسي الكاظم(ع) و حمايت ايشان از ولايت را بر ما روشن تر مي سازد. دوران پرحادثه عمر مبارك احمدبن موسي(ع) و برادران بزرگوار ايشان در اين دوره واقع شده و قيام هاي پرشمار شيعي در آن وجود دارد كه مأمون عباسي براي كنترل آن ه ا دست به طرح مسأله ولايت عهدي امام رضا(ع) زد. همچنين در اين دوران كه مصادف با حيات امام موسي الكاظم و امام رضا (عليهماالسلام) مي باشد. دستگاه خلافت عباسي از لحاظ فرهنگي دچار هرزگي و بي بندوباري شده بود و آن را درميان مردم گسترش مي داد. از طرفي نيز در اين عصر كه دوره اول عباسي و اقتدار آن است گروه هاي فكري مختلفي شكل گرفته اند و فعاليت فكري و فرهنگي مينمايند كه بخشي از آنها درون ديني و برخي خارج از اسلام است. هرچند خلفاي عباسي مخالفين خود را به زنديق بودن يعني خارج از دين بودن متهم مي كردند. در اين دوران علاوه بر گروه هاي منحرف، فرقه هاي متعددي نيز از درون اسلام شكل گرفته كه داراي عقايد انحرافي هستند، مانند: خوارج، مرجئه ، معتزله و اهل حديث كه برخي در مقابل تندروي گروه ديگر عكسالعمل نشان داده و دست به انشعاب و تأسيس فرقه جديد زده اند. از طرفي در زمان امام كاظم(ع) و حيات فرزند گرامي ايشان احمدبن موسي(ع) شيعه نيز دچار انشعاب هاي متعددي شده بود كه ايجاد فرقههاي مباركيه ، قرامطه ، فطحيه ، واقفيه ، ناووسيه، خطابيه، قطعيه، سبطيه و احمديه از جمله آنهاست ، لذا به هدف آگاهي از وضعيت فرهنگي دوران احمدبن موسي الكاظم(ع) و به ضرورت اينكه بيان شود وضعيت فرهنگي شيعه و مسلمانان در اين دوران مستعد فرقه سازي بوده و ايستادگي احمدبن موسي بر امر ولايت و بيعت با امام رضا(ع) چه نقش مهمي در اين دوران پيچيده دارد، به موضوع مي پردازيم تا حيات آن بزرگوار بهتر تحليل شود.