بررسي مناسب‌ترين واحد و فضاي نمونه‌گيري از جمعيت كنه تارتن دولكه‌اي .Koch Tetranychus urticae در مزارع لوبياي معمولي (Phaseolus vulgaris L.)در شمال استان لرستان

An Investigation into Appropriate Sample Unit and Sample Universe to Estimate Tetranychus urticae Koch. Population in Common Bean (Phaseolus vulgaris L.) Fields in North of Lorestan Province

كنه تارتن دولكه‌اي .KochTetranychus urticae يكي از مهم‌ترين آفات گياه لوبيا در اغلب نواحي كشت لوبياي كشور از جمله استان لرستان است. در سال 1387، مناسب‌ترين واحد و فضاي نمونه‌گيري از جمعيت كنه تارتن دولكه‌اي در مزارع لوبياي شهرستان‌هاي بروجرد، دورود و ازنا مورد مطالعه قرار گرفت. نتايج نشان داد كه نمونه‌گيري بايد از مجموع سه ارتفاع بوته (بالا، وسط و پايين) انجام شود. در ضمن، مقايسه آماري سه واحد نمونه‌گيري يعني سه نصفه‌ برگ (يك نصف برگ از هر يك از ارتفاع‌هاي بالا، وسط و پايين بوته)، سه برگ (يك برگ از هر ارتقاع) و شش برگ (دو برگ از هر ارتفاع) از نظر شاخص‌هاي CV، RV و RNP نشان داد كه بين مقادير CV و RV در واحدهاي مختلف نمونه‌گيري براي جمعيت ماده بالغ و پوره اختلاف آماري وجود ندارد. اما، در نمونه‌گيري از جمعيت ماده بالغ و پوره، شاخص RNP در واحد سه نصفه‌ برگ داراي بيشترين مقدار بود و با دو واحد سه برگ و شش برگ اختلاف آماري نشان داد. بر اساس اين تحقيق، واحد نمونه‌گيري سه نصفه‌ برگ (سه نصفه چپ و راست برگ به صورت متوالي از سه ارتفاع گياه) جهت نمونه‌گيري از جمعيت كنه تارتن دولكه‌اي در مزارع لوبيا توصيه مي‌گردد.

Two-spotted spider mite, Tetranychus urticae Koch. is one of the most harmful pest of common bean in most areas of Iran, including Lorestan province. The appropriate unit and universe sampling of mite population were investigated in common bean fields in Borujerd, Dorud and Azna in 2008. The results showed that samples should be taken from top, middle and bottom of the plant height. In addition, comparison of three sample units, 3 half leaves per plants (a half leaf from each plant height), 3 leaves per plants (a leaf from each plant height) and 6 leaves per plants (two leaves from each plant height) revealed that there was no significant difference between CV and RV of each female and nymph populations in related to CV, RV and RNP parameters. However, sample unit with 3 half leaves, with the highest amount of RNP, showed a significant difference compared with 3 and 6 leaves. Based on the findings of this research, sample unit with 3 half leaves (three half leaves of alternately left and right from three different plant height) is recommended in the sampling of T. urticae populations in common bean fields.