بهينه‌سازي سبد پروژه‌هاي سازمان ؛ رويكرد خوشه‌بندي و تصميم‌گيري چندمعياره فازي

Optimization of Organizational Projects Portfolio - Approach Clustering and multi-criteria decision making

انتخاب صحيح پروژه‌ها يكي از مهم‌ترين اقدامات سازمان‌هاي پروژه‌محور در راستاي مديريت راهبردي است و محدوديت منابع موجب مي‌شود سازمان‌ها نتوانند روي تمامي پروژه‌ها سرمايه‌گذاري نمايند. ازاين‌رو، انتخاب مجموعه پروژه‌هاي موردنظر سازمان يا پورتفوليوي پروژه‌ها به‌نحوي‌كه بتواند اهداف و استراتژي‌هاي سازمان را با در‌ نظر گرفتن محدوديت‌هاي سازماني برآورده سازد، بسيار حائز اهميت است. براي تحقق اين مهم و به‌منظور تصميم‌گيري دقيق‌تر، پژوهش حاضر از سه مرحله غربال جهت تشكيل سبد پروژه سازمان استفاده نموده است. در مرحله اول، غربال پروژه‌ها براساس معيارهاي انتخاب پروژه و با استفاده از روش‌هاي تصميم‌گيري چندمعياره فازي اولويت‌بندي شده‌اند. ازآنجايي‌كه بيش‌ترين هزينه‌هاي هر سازمان ناشي از ريسك‌ پروژه و اتمام ديرهنگام است و همچنين ممكن است پروژه‌اي از اولويت خوبي برخوردار باشد ولي انجام آن براي سازمان داراي درجه بالايي از ريسك بوده و هزينه‌هاي زيادي را به همراه داشته باشد، لذا در مرحله دوم غربال، پروژه‌ها براساس ريسك پروژه برمبناي استاندارد PMBOK خوشه‌بندي فازي شدند. براساس نتايج خوشه‌بندي، پروژه‌ها در سه خوشه قرار گرفتند. خوشه اول پروژه‌هايي هستند كه از ريسك معقولي برخوردار هستند. پروژه‌هاي خوشه دوم نيز داراي درجه بالايي از ريسك بوده كه در صورت لزوم انجام آن‌ها، نيازمند توجه خاص مديريت ارشد هستند. در خوشه سوم، پروژه‌هاي هستند كه ريسك‌ بحراني داشته و در صورت لزوم انجام آن‌ها، به طرح‌ريزي مشخص و برنامه‌ريزي خاص نياز دارند. در مرحله بعد، خبرگان براساس حوزه فعاليت هر شركت، پروژه‌ها را به شركت‌ها تخصيص دادند. در مرحله آخر غربال، پروژه‌ها با استفاده از برنامه‌ريزي آرماني صفر و يك و با در نظر گرفتن سه محدوديت آرماني «سود»، «بودجه» و «ريسك» در هر يك از شركت‌هاي زيرمجموعه انتخاب شدند.

Correct selection of projects is one of the most important issues of project-oriented organizations for strategic management and resource constraints make organizations unable to invest on all projects. Therefore, it is very important to select the portfolio of projects to be implemented by the organization or the portfolio of projects that can meet the organization's goals and strategies in terms of organizational constraints. To accomplish this, and in order to make a more precise decision, the present study has used three stages of screening to form the project portfolio. In the first stage, projects has been prioritized based on criteria for project selection and using fuzzy multi-criteria decision-making techniques. Since the highest costs of each organization are due to project risk and late completion and may also be a priority project, but it is for the organization to have a high degree of risk and costs, so in the second stage, the screening Projects was conducted based on project risk based on the PMBOK standard using fuzzy clustering. Based on clustering results, the projects were identified in three clusters. The first cluster is projects that have a reasonable risk; second cluster have a high degree of risk, which requires special attention to senior management when needed, and the third cluster is critical risk projects that, if necessary, requires specific planning. In the next step, the experts assigned projects to companies according to the scope of each company's activities. In the final stage of the screening, using zero and one goal programming and taking into account 3ideal constraints of "profit", "budget" and "risk" projects were selected in each of the subsidiary companies.