تمايزات منطقه‌اي در بهره‌وري انرژي صنايع توليدي ايران

Regional Disparities in Energy Productivity of Industries Iranian Manufacturing

انرژي و بهره‌وري آن از مهم‌ترين موضوعاتي است كه در سياست‌گذاري‌ها و برنامه‌ريزي‌هاي تمام كشورها از جمله ايران به آن پرداخته مي‌شود. اين در حالي است كه در بين بخش‌هاي اقتصادي، بخش صنعت از مهم‌ترين مصرف‌كنندگان انرژي مي‌باشد و بنابراين، اهميت بهره‌وري انرژي در اين بخش دوچندان است. بر اين اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسي تمايزات منطقه‌اي در بهره‌وري انرژي صنايع توليدي ايران طي سالهاي 1392-1382 تنظيم شده است. در اين راستا، داده‌هاي مورد نياز شامل ارزش ستانده، تعداد نيروي كار، ميزان انرژي مصرفي و ارزش افزوده از مركز آمار ايران استخراج و موجودي سرمايه با روش موجودي دائمي برآورد گرديده است. پس از تخمين تابع توليد كاب-داگلاس با استفاده از داده‌هاي تابلويي، بهره‌وري تعميم‌يافته انرژي در صنايع توليدي استانها محاسبه و مقايسه شده است. نتايج پژوهش حاضر دلالت بر آن دارد كه سطح بهره‌وري انرژي در بسياري از استانها بسيار نازل بوده و با گذشت زمان نيز بهبود چنداني نيافته است. بعلاوه، بهره‌وري انرژي در بسياري از استانها و در سال‌هاي مختلف كاهش يافته است. هرچند با گذشت زمان از ناهمگني استانها كاسته شده، اما اين كاهش به سبب كاهش قابل توجه سطح بهره‌وري انرژي در استانهاي پيشتاز بوده است. همچنين بهره‌وري انرژي در استانهايي با بيشترين سهم انرژي مصرفي و ارزش افزوده كاهش يافته است. در مجموع، نتايج اين مطالعه دلالت بر ضرورت بازنگري و پايش سياست‌گذاري‌ها و برنامه‌ريزي‌هاي انرژي در صنايع توليدي دارد.

Manufacturing sector is one of the most important energy consuming sectors.This study is set up to investigate the regional disparities in energy productivity of Iranian manufacturing industries during 2003-2013. In this regard, required data including output, labor, energy and value added come from the Statistical Center of Iran and capital stock is estimated by perpetual inventory method. After estimating the Cobb-Douglas production function using panel data, Generalized energy productivity of manufacturing industries for all provinces is calculated and compared. The results indicate that the level of energy productivity in many provinces has been very low and have not improved over time. Furthermore, energy productivity has decreased in many provinces for several years. Although the productivity heterogeneity between provinces has reduced, it has been mainly due to significant reduction in energy productivity of leading provinces. In addition, energy productivity has dropped in provinces with greater share of energy consumed. In sum, the results of this study indicate the necessity of improving energy planning in manufacturing industries.