اثربخشي شناخت درماني مبتني بر ذهن آگاهي برعلائم خستگي، شفقت خود و ذهن آگاهي كاركنان داراي سندرم خستگي مزمن

Effectiveness of Mindfulness Based Cognitive Therapy on Fatigue Symptoms, Self-Compassion and Mindfulness on Staff with Chronic Fatigue Syndrome

هدف پژوهش حاضر تعيين اثربخشي شناخت درماني مبتني بر ذهن آگاهي برعلائم خستگي(ذهني و بدني)، شفقت خود و ذهن آگاهي كاركنان داراي سندرم خستگي مزمن دانشگاه آزاد اصفهان(خوراسگان) اجرا گرديد. روش پژوهش نيمه آزمايشي از نوع پيش آزمون-پس آزمون با گروه كنترل بود. جامعه آماري كليه كاركنان دانشگاه آزاد اصفهان(خوراسگان) در سال 1394 بود. بدين منظور 200 نفر از كاركنان براساس جدول كوهن و همكاران(2000)، كه داراي معيارهاي ورود به پژوهش بودند به شيوه تصادفي، انتخاب شدند و به پرسشنامه علائم دوپال(جيسون و همكاران،2010) و كيفيت زندگي (وار و شربن، 1992) پاسخ دادند، سپس 28 نفر كه تشخيص سندرم خستگي مزمن را دريافت نمودند به طور تصادفي در دو گروه آزمايش و كنترل جايگزين شدند(هر گروه 14 نفر). آزمودني ها قبل و بعد از مداخله و يك ماه بعد، در مرحله پيگيري به ابزارهاي پژوهش شامل پرسشنامه هاي خستگي (چالدر، 1993)، شفقت خود(نف،2003) و ذهن آگاهي (بائر و همكاران، 2006) پاسخ دادند. آزمودني هاي گروه آزمايش به مدت 8 جلسه 90 دقيقه اي تحت شناخت درماني مبتني بر ذهن آگاهي قرار گرفتند اما بر گروه كنترل هيچ مداخله اي صورت نگرفت. براي تجزيه و تحليل داده ها از تحليل كوواريانس چند متغيره استفاده گرديد. يافته ها حاكي از كاهش ميانگين نمرات ابعاد خستگي(ذهني و بدني) و افزايش ميانگين نمرات شفقت خود و ذهن آگاهي در گروه آزمايش نسبت به گروه كنترل بود (p<0/05). بنابر يافته هاي پژوهش، براي كاهش علائم خستگي(ذهني و بدني) و افزايش شفقت خود و ذهن آگاهي در كاركنان مبتلا به سندرم خستگي مزمن مي‌توان از شناخت درماني مبتني بر ذهن آگاهي استفاده نمود.

The purpose of this research was to determine the effectiveness of mindfulness based cognitive therapy on fatigue symptoms (mental and physical), self-compassion and mindfulness among staff of Islamic Azad University Isfahan (Khorasgan) branch suffering from chronic fatigue syndrome. Research method was semi-experimental, pre and post-test design with a control group. Statistical Society were consisted all staff of Islamic Azad University in 2016. For this purpose, 200 staff were selected randomly and responded to questionnaire of Depaul Symptoms (DSQ), and quality of life, Then 28 persons were selected and replaced in two groups of experience and control randomly (14 persons in each group). Subjects in the two groups, before and after intervention, and one month later in follow-up answered to research instruments including fatigue scale, self-compassion and mindfulness. Mindfulness based cognitive therapy was executed for experience group in 8 sessions that each session took 90 minutes, but no intervention was carried out in control group. Findings of multivariate covariance indicated reduction in mean of fatigue symptoms (mental and physical) and increasing in mean self-compassion and mindfulness (p<0/05). Based on findings of this research, mindfulness based cognitive therapy can be used for reduction of fatigue symptoms (mental and physical) and increasing self-compassion and mindfulness, in staff suffering from chronic fatigue syndrome.