روش‌هاي كلي تزكيه نفس از نگاه علامه در الميزان

از مباحث كاربردي علامه در الميزان بحث روش­هاي تزكيه نفس است. از مجموع مباحث ايشان چهار روش كلي قابل استفاده است: روش تمركز بر معرفت نفس، روش تمركز بر نتايج دنيوي اخلاق، روش تمركز بر نتايج اخروي اخلاق و روش تقويت حب عبودي. از نظر علامه چون قرآن زير بناي اخلاق را بر نتايج دنيوي قرار نداده از روش توجه دادن به نتايج دنيوي اخلاق بهره نبرده و مواردي كه بر نتايج دنيوي تكيه شده به نوعي است كه به فوايد اخروي بر مي­گردد. روش تكيه بر نتايج اخروي در شرايع پيشين رايج بود و در قرآن نيز مورد توجه قرار گرفته است. روش تكيه بر معرفت نفس نيز مهم است اما پرورش حب عبودي روش خاص قرآن است كه در بينش و كنش افراد را چنان مي­پروراند كه رذايل در آنها شكل نمي­گيرد تا نياز به رفع آن باشد. اين روش ميان حكماي الهي و حتي شرايع و انبياي پيشين به نحوي كه در قرآن آمده سابقه­ ندارد و بر حق و توحيد و عبوديت محض استوار است. ايشان در ذيل برخي آياتي كه بيماري قلب را مطرح كرده ­اند مي­گويد عامل بيماري قلب رذايل هستند و راه درمان آن ايمان و عمل صالح است.