بررسي قاعده حب با نگاهي تاريخي و تطبيقي

Investigating Rule of Jabb through a Historic and Comparative Lens

قاعده جب، از قواعد فقهي جاري در ابواب مختلف فقه مانند نماز و زكات است. مورد قاعده جايي است كه كافري مسلمان شود و بر او گناهان يا حقوقي از پيش بوده باشد. بر اساس اين قاعده، آنچه را كه كافر تا پيش از آن مرتكب شده با اسلام آوردنش محو مي ­گردد. در مقاله، ضمن اشاره به تاريخچه و انواع حقوق اعمّ از حقوق خدا، حقوق مردم و حقوق مشترك، موارد شمول قاعده، نسبت به هركدام مشخص مي­ شود. فقها شمول قاعده را نسبت به حقوق اختصاصي خداي تعالي قائل بوده و معتقدند؛ قاعده آن را ساقط مي­ كند. تعبير به ساقط شدن حقوق خدا براي آن است كه كافران در دوران كفرشان، مانند مسلمانان مكلف به واجبات هستند و با قبول اسلام، قضاي آن عبادات از ايشان برداشته مي­ گردد. همچنين قاعده، شامل حقوق مشترك بين خدا و مردم مانندِ زكات و خمس نيز مي ­شود، ولي حقوق اختصاصي مردم را در بر نمي­ گيرد. قاعده، احكام تكليفي را تحت شمول قرار مي­دهد و به يقين بخشي از احكام وضعي را در برنمي گيرد.

Rule of Jabb is among the current rules of jurisprudence entries such as saying prayers (salāt) and legal alms (zakāt). This rule deals with an infidel who has converted to Islam which has already committed sins or has reserved some rights. Thus, according to this rule, such a person’s previous sins are eliminated from the moment he has converted to Islam. Addressing the history of the rule and all the respective rights according to this rule such as God’s rights, peoples’ rights, and their joint rights, the authors have mentioned the instances of the rule’s inclusion with respect to each of the above mentioned cases. The jurists contend in the rule’s inclusion towards God’s individual rights which is nullified based on the rule. The expression of God’s nullified rights is given due to the fact that the pagans have to fulfill their obligatory acts during their infidelity period as Muslims do their obligatory acts. Hence by converting to Islam, infidels do not need to compensate the missed religious rituals. Likewise, this rule includes the common rights of God and human such as the One-fifth (khums) and the Legal alms (zakat), but excludes peoples’ individual rights. This rule includes the obligatory precepts and certainly excludes some parts of conventional and situational rules.