قواعد فقهي حاكم بر حق بر توسعه

Jurisprudential rules governing over the right of development

تحولات پرشِتاب گفتمان حقوق بشر معاصر طي دهه‌هاي اخير، به‌نحو فزاينده‌اي موجب گسترش مفهومي و هنجاري آن شده است. اين امر تاكنون باعث شناسايي سه نسل از حقوق بشر شده است. تلقي توسعه به‌عنوان حقي بشري و در نتيجه، پيدايش «حق بر توسعه»، به‌عنوان يكي از مصاديق نسل سوم حقوق بشر و ذيل عنوان حقوق همبستگي، در همين راستا قابل‌تجزيه و تحليل است. براساس حق بر توسعه، همۀ انسان‌ها شايستگي مشاركت و بهره‌ بردن از توسعۀ اقتصادي، اجتماعي، سياسي و فرهنگي را در قالبي دارند كه همۀ حقوق بشر و آزادي‌هاي اساسي را در آن بتوان استدراك نمود. بررسي و تبيين فقهي و حقوقي اين حق، به‌جهت نوظهور بودنش، ضمن اينكه اهميت فراواني دارد، مي‌تواند زواياي گوناگون و ناپيداي آن را آشكار سازد. اين مقاله عهده‌دار تبيين قواعد فقهي حاكم بر حق بر توسعه است. به‌نظر مي‌رسد قواعدي همچون لاضرر، اتلاف، عدالت و نفي سبيل مي‌توانند جنبه‌هاي فقهي اين حق را تبيين نمايند.

The rapid developments of the contemporary human rights discourse in the recent decades have considerably led to its conceptual and normative expansion. This issue has so far recognized three generations of human rights. Considering development as a human right and, consequently, the appearance of the "right to development", as one of the examples of the third generation of human rights and under the title of the law of solidarity are analyzable in this regard. According to the right of development, all the people deserve participating and profiting from economical, social, political and cultural development in the form that all the human rights and fundamental freedoms can be compensated. Due to the emergence of this right, the jurisprudential and legal exploring and explaining it can make clear its various and invisible angles, in the meanwhile has the great importance. This article is obligator for explaining the jurisprudential rules governing over the right to development. It seems that the rules such as no loss in Islam (la zara), destruction, justice and negation of mustache are among the rules that can explain the jurisprudential aspects of this right.