نگاهي انتقادي به تعريف داميه در فقه و قانون مجازات اسلامي با رويكردي هم‌گرايانه با اصل كيفيت قانون

A critical view on the definition of damiya in jurisprudence and Islamic Penal Code With a convergent attitude to the principle of statute quality

داميه دومين گونه از جراحات سر و صورت (شجاج) به‌شمار مي‌رود. فقيهان تعريف‌هاي گوناگوني از اين جراحت ارائه نموده‌اند كه همه آنها را در سه تعريف كلي مي‌توان خلاصه نمود. قانونگذار جمهوري اسلامي ايران، با انعكاس تعريف مشهور فقيهان در بند «ب» ماده 709 قانون مجازات اسلامي، داميه را جراحتي دانسته است كه «اندكي وارد گوشت شود و همراه با جريان كم يا زياد خون باشد». بررسي انتقادي نظريات گوناگون فقهي دربارۀ تعريف اين جراحت و نيز تأمل در مفاد مادۀ بالا، موجب ترديد در تعريف قانونيِ داميه مي‌شود. اين ترديدها آنگاه ملموس‌تر و مضبوط ‌تر مي‌شوند كه در نقد و بررسي آراي فقهي و حقوقي، اصل كيفيت قانون به‌مثابۀ تأسيسي نوين جهت تدقيق در ماهيت، اصالت و شكل وضع قانون مورد توجه قرار گيرد. از همين رو، در اين نوشتار ضمن بررسي نظريات گوناگون فقيهان دربارۀ تعريف داميه، تلاش مي‌شود با نظر به اصل كيفيت قانون، ضمن تقيد به روش اجتهادي در نقد گزاره‌هاي فقهي، تعريفي از داميه ارائه گردد كه همۀ شاخصه‌هاي قانون كيفي را دارا باشد.

Damiya is regarded as the second kind of injuries to head and face (shajaj). The jurisprudents have showed the various definitions regarding this injury which all of them can be summarized in three general definitions. With reflecting the famous jurisprudents` definition in paragraph" b", article 709 Islamic penal code, the Iranian lawmaker has considered damiya as a injury that " is entered into the meat a little while more and less flows blood." Critical analysis of the different jurisprudential viewpoints on the definition of this injury and a hesitation over the content of the above article, raise a doubt about the statutory definition of damiya. When such these doubts become more tangible and ordered that in criticizing and reviewing the jurisprudential and legal opinions, the principle of statute quality has been considered as a new institution in regard with examining the nature, originality and formality of enacting the statute. Hence, in this paper, with analyzing the jurisprudents` various outlooks at the definition of damiya, in view of the principle of statute quality, it will be tried to present a definition for damiya which have all the qualified statute indicators while showing fidelity to the ijtihadi method in criticizing jurisprudential propositions.