عنوان مقاله :
واكاوي مفهوم خاطره جمعي و بازيابي آن در فضاهاي شهري با رويكرد نشانه‌شناسي
عنوان به زبان ديگر :
(Exploring Concept of Collective Memory and its Retrieval in Urban Areas with Semiotic Approach (Case study: Hasan-Abad square
پديد آورندگان :
حسني ميانرودي، نسيم دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران شمال , ماجدي، حميد دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات، دانشكده هنر و معماري , سعيده زرآبادي، زهرا سادات دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات، تهران - دانشكده هنر و معماري - گروه شهرسازي , زياري، يوسفعلي دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات، تهران - دانشكده هنر و معماري - گروه شهرسازي
كليدواژه :
تحليل عاملي تأييدي , رمزگانهاي ادراكي , نشانه‌شناسي , خاطره جمعي , رمزگانهاي اجتماعي
چكيده فارسي :
بيان مسئله : فضاهاي شهري را مي‌توان عنصري مهم در ساختار شهرها در نظر گرفت كه توانايي افزايش تعاملات اجتماعي، هويت و معنا مندي ، شكل‌گيري تصويرهاي ذهني و حس خاطره جمعي را در اختيار دارند. از آنجايي كه، شكل‌گيري حس خاطره جمعي همواره از اساسي‌ترين اصول و مفاهيم كيفي در فضاهاي شهري بوده است، پيدا كردن رويكردي جديد كه به واسطه آن بتوان لايه‌هاي شكل‌دهنده فضاهاي شهري را با دقت كندوكاو كرد را بايد مورد توجه قرار داد تا بتوانند در يافتن راه‌حل‌هاي مفيد براي خاطره‌انگيزي فضاها و ارتقا كيفي مفيد باشند. رولان بارت معتقد است : بيش از هر حرفي درباره شهر بايد از تكنيك نمادها استفاده كرد. به نظر مي‌رسد با اين ديد جديد نه تنها مي‌توان فضاهاي شهري را بررسي كرد، بلكه مي‌توان در راستاي معنامندي فضا و افزايش حس خاطره جمعي نيز به راهكارهاي جديدي دست پيدا كرد.
هدف : در اين راستا پژوهش حاضر در پي كشف مؤلفه‌هاي تأثيرگذار بر شكل‌گيري حس خاطره جمعي شهري از يكسو و ارايه الگوي مفهومي نشانه شناختي مستتر در فضاهاي شهري در راستاي بازيابي خاطره‌انگيزي فضاهاي شهري است. الگوهاي نشانه شناختي مذكور حاوي اطلاعات مربوط به شاخص‌هاي عملياتي رمزگان‌هايي است كه به منظور بازيابي حس خاطره جمعي تشخيص داده شده‌اند. در نهايت بازشناسي نظام‌هاي نشانه‌اي، سامانه‌اي از نشانه‌ها ارايه مي‌شود كه بر مبناي آنها بتوان ميزان خاطره‌انگيزي ميدان حسن آباد را مورد بررسي قرار داد.
روش تحقيق : پژوهش از نوع اكتشافي-تبييني بوده و در فرآيند تصميم سازي آن، از مقايسه تحليلي استفاده شده است. تحليل محتوا و استدلال قياسي روش اصلي در ايجاد پايه هاي فكري تحقيق است، به منظور تحليل‌هاي آماري از روش تحليل عاملي تأييدي در نرم افزار ليزرل بهره گرفته شده است.
نتايج : نتايج تحقيق بيانگر آن است كه ميزان خاطره‌انگيزي فضاي شهري ميدان حسن آباد براساس الگوي مفهومي ارايه شده ، در سال‌هاي اخير و به واسطه تصميمات اخير مديريت شهري كمرنگ شده است. اگرچه در حال حاضر رمزگانهاي ادراكي و اجتماعي (مؤلفه‌هاي ادراكي-ذهني و اجتماعي) حس خاطره جمعي، در فضاي شهري ميدان حسن آباد قابل قبول و پذيرفته شده‌اند جهت بازيابي خاطره‌انگيزي شاخص‌هاي عملياتي الگوهاي نشانه شناختي پيشنهاد شده، در قالب رمزگانهاي معنايي و منطقي مي‌تواند سبب احياي خاطره‌انگيزي ميدان شود.
چكيده لاتين :
Urban areas are significant elements in the structure of cities which can increase social interactions, identity and meaningfulness, formation of mental pictures and formation of the sense of collective memory. Urban areas show integrated structure of spatial organization of a city in which not only the connection of form and practice are to be considered, but also the meaning will find its place in whole complicated system of a city. Since forming the sense of collective memory has always been among the most basic qualitative principles and concepts in urban areas, finding a new approach to which can carefully explore the formative layers of urban areas is a priority. These layers are helpful in finding useful solutions for memorability of spaces and qualitative promotion of them.
Rollan Burt believes before any comment about the city, the technique of symbols should be utilized. With this new approach it seems it is possible to explore urban spaces and also to reach new solutions in the direction of the meaningfulness of a space and increasing the sense of collective memory. In this regard the objective of this research is to explore the concept of collective memory and its retrieval in urban areas with semiotic approach. Therefore the present research wants to discover the effective components on formation of the sense of collective memory on one hand and represent the conceptual template of semiotic on the other hand which is concealed in urban areas regarding the retrieval of memorability of urban spaces.Research is exploratory-explanatory and in the process of its decision making, an analytic comparison is used. Analysis of content and deductive reasoning is the main method to create the mental grounds of the research. Results express that the amount of memorability of Hasan-Abad square as an urban space based on the conceptual template presented in recent years and because of recent decisions of urban management has faded out. To retrieve the memorability, operational indexes of suggested semiotic templates in the frame of perceptual and social codes can revive the memorability of this square.
