كليدواژه :
پديدارشناسي , پوزيتيويسم , رومانتيسيم , رنسانس , منظر
چكيده فارسي :
منظر، مفهومي نو در ادبيات تخصصي شهر و محيط به شمار مي‌رود. مفهومي كه از اروپا وارد ايران شد و امروز در حوزه‌هاي متنوع مورد استفاده قرار مي‌گيرد. مفهوم منظر به‌عنوان گونه‌اي نوين از واقعيت در جهان، در اروپاي دورة رنسانس شكل گرفت و با تغيير جهان‌بيني انسان غربي تا امروز ابعاد متنوعي از معنا را به خود ديده است. مفهوم چندبعدي منظر كه فهم و بيان آن را در ابعاد فلسفي نيز مشكل مي‌نمايد اگرچه از جهان هنر آغاز شد اما مرزهاي جهان فلسفه را پيموده و با تأثيرپذيري از دستاوردهاي نوين بشر در ارتباط انسان با محيط امروز در حوزة برنامه‌ريزي و طراحي محيط‌هاي انساني به صورت فراگير مورد توجه قرار دارد. با اين وجود مفهوم چندوجهي آن در ميان متخصصين و عوام در ايران و جهان عموماً مورد غفلت است.
نوشتار حاضر تلاش مي‌كند با ترسيم سير تحول مفهوم منظر در اروپا از آغاز تاكنون، ابعاد شكل دهنده به اين مفهوم چندوجهي را مورد كاوشي محتوايي قرار د
اده، زمينه شكل‌گيري مفهوم منظر به صورتي كه امروز مي‌شناسيم مورد واكاوي قرار دهد و آينده تحول در مفهوم و حوزة نفوذ آن را ترسيم و پيش‌بيني كند.
در اين پژوهش به شيوه كيفي و با روش تحليل مقايسه‌اي، مفهوم منظر از دورة رنسانس تاكنون از ميان پژوهش‌هاي صورت گرفته، نظرات و تعاريف موجود استخراج، طبقه‌بندي و مورد مقايسه قرار مي‌گيرد. درنهايت با شيوه‌اي آينده‌پژوهانه به مفهوم منظر و جايگاه آينده آن در جهان غرب پرداخته مي‌شود.
نتايج طبقه‌بندي و سنجش مفهوم متغير منظر در اروپا از قرن 15 ميلادي تاكنون نشان داد كه «منظر» اگرچه پا بر شانه‌هاي دوقطبي عين و ذهن و جدا شدن جهان فيزيك از جهان پديده به مفهوم نگاه فردگرايانه به طبيعت دارد اما با رد اين دوقطبي و پذيرش عدم قطعيت جهان به عنوان پديده‌اي عيني ذهني و رابطه‌اي بين سوژه و ابژه تعريف مي‌شود. در قرن 21 به عنوان حوزه‌اي نو از دانش مورد توجه و تعريف چهارچوب‌هاي علمي قرارگرفته و به عنوان ديسيپليني رهايي بخش در دوره بحران تك‌بعد‌نگري در رابطه انسان و محيط مورد توجه است.
چكيده لاتين :
'Landscape' is a contemporary term in the field of urban and environmental studies. A concept which came from Europe to Iran and now is frequently used in various fields in the country. The concept of landscape, as a new kind of reality in the world, emerged in the Renaissance era in Europe, and according to the changes in the western worldviews in these centuries, has gained various aspects and meanings. The multifaceted concept of landscape which is even hard to describe in the philosophic view, had been coined in the field of art, passed through the world of philosophy, and affected by the recent achievements in the field of the relation between human and environment, is wildly considered in the planning and designing the human environs. Still, its multifaceted meaning frequently ignored by the specialist around the world as well as Iran.
By considering the evolution of the concept of ‘landscape’ in Europe in a historic recall, this paper attempts to reveal the fundamental aspects of this concept, its current meaning, and anticipate its future shifts and its field of influence.
By adopting a descriptive method and comparative analysis, the concept of landscape from the Renaissance until now is examining and classified through the historical and existing definitions. At the end, based on this historical review, with the futurological approach, the paper looks into the possible future for this ambiguous.
The results of the classification of the definitions of 'landscape' from the Renaissance until now shows that although the emergence of 'landscape' coined based on the classic dualism between subject and object and the distinction between the world of physics and the world of phenomena as an individualistic regard to the nature, but with by the failure of this dualism and accepting the uncertainty in the world, it evaluated as a subjective-objective phenomenon. In the 21st century, this concept as a new field of science has gained the considerable attention and considered as a savior discipline for our crisis period of mono-dimensionality in the human and its environs relation.
