ريخت شناسي و ريخت سنجي استخوان دم لامه و سنگريزه شنوايي سياه ماهي گونهCapoeta saadii (Heckel، 1847) جمع آوري شده از حوضه آبريز كرمان

The urohyal bone and asteriscus morphology in Capoeta saadii (Heckel, 1847) collected from the Kerman Basin

در اين پژوهش گوناگوني هاي درون گونه اي در ريخت شناسي استخوان دم لامه (يوروهيال) و سنگريزه شنوايي (اتوليت) در گونه سياه ماهي سعدي( Capoeta saadii (Heckel، 1847 از حوضه آبريز كرمان مورد مطالعه قرار گرفت . به اين ترتيب كه تعداد 48 نمونه ماهي از چهار جمعيت (زرند، كوهبنان، بردسير و كهنوج) از حوضه آبريز كرمان صيد و در الكل %75 تثبيت شد. سپس استخوان دم لامه و سنگريزه شنوايي آن ها استخراج شد و ريخت شناسي و ريخت سنجي آن ها مورد بررسي قرار گرفت. ويژگي هاي استخوان دم لامه اين گونه به اين ترتيب بود: ناحيه قدامي فاقد زائده، سطح شكمي مثلثي شكل و ناحيه عقبي شكاف دار و پهلوهاي شكمي پهن بود. سنگريزه شنوايي آستريسكوس از نوع Gyro بود، بخش داخلي آن مقعر و بخش خارجي محدب بود، سطح شكمي صاف و دندانه دار و روستروم و Pseudorostrum اغلب نامشخص بود. نتايج ريخت سنجي نشان داد كه طول و عرض استخوان دم لامه نسبت به فاصله بين دو چشم و فاصله پشت چشم بيشترين نقش را در تمايز جمعيت ها داشت و در مورد سنگريزه شنوايي، نسبت طول مياني سنگريزه شنوايي به طول استاندارد ماهي و طول سر نقش بيشتري داشت. به طور كلي مي توان نتيجه گرفت كه گوناگوني هاي ريختي استخوان دم لامه و سنگريزه شنوايي در ماهيان آب شيرين نه تنها در تفكيك گونه ها، بلكه در نشان دادن تمايز جمعيت ها به ويژه جمعيت هاي آلوپاتريك اهميت دارد. با در نظر گرفتن الگوي تنوع ريختي اين ساختارها بين جمعيت هاي مورد مطالعه مي توان نتيجه گيري كرد كه جمعيت هاي زرند تمايز بيشتري نسبت به ساير جمعيت ها داشتند و اين تفاوت احتمالا ناشي از جدايي جغرافيايي اين جمعيت نسبت به ساير جمعيت ها است.

In this study, the intraspecific variations in urohyal bone and otolith morphology were investigated in Capoeta saadii (Heckel, 1847) from Kerman Basin. A total of 48 specimens from four populations (Zarand, Bardsir, Kouhbanan, and Kahnooj) were collected from Kerman province and preserved in 75% ethanol. The urohyal bones and otoliths were extracted by the standard methods, and their morphology described and morphometric characters were analyzed. The urohyal bones are characterized by the following features: the anterior part without appendage, the ventral surface triangular in shape and with slit in the posterior part of the urohyal bone, the ventral sides is almost wide. The asteriscus otoliths were gyro-type and often with no clear rostrum and pseudorostrum, the inner part concave and the outer part convex, the ventral rim is straight and serrated. The morphometric analyses indicated that the L/PosD, L/In.O.D, W/PosD and W/In.O.D have the most important role in differentiation of the studied populations. In the case of asteriscus, ML/FSL and ML/FHL are important in differentiation of the studied populations. Based on the results of the current study, it can be concluded that variations in morphology of the urohyal bone and asteriscus in cyprinids can be important not only in the species discrimination but also for estimation of the intraspecific differentiation (variations among populations) in allopatric populations. By considering the pattern of variation of the studied structures, the Zarand population is differentiated from the others, and this can probably be resulted by its geographic isolation.