بررسي عوامل موثر در تثبيت پتاسيم و آمونيوم در خاك، كاني هاي رسي و نقش آن ها در مصرف كودهاي پتاسيمي

Study of Factors Influencing Potassium and Ammonium Fixation in the Soil, Clay Minerals and its Roles in Potassium Fertilizer Consumption

تثبيت از مهم ترين فرآيندهايي است كه بر قابليت دسترسي عناصر غذائي پتاسيم و آمونيوم خاك براي گياه اثر مي گذارد. نوع و چگالي بار لايه اي كاني هاي رسي، پتانسيل اكسيداسيون و احياء، درجه اشباع بين لايه اي كاني هاي رسي 2:1 لايه با پتاسيم و آمونيوم، غلظت يون هاي پتاسيم و آمونيوم در فاز محلول خاك، تناوب خشك و تر شدن، مقدار رطوبت، پ ها ش و مقدار مواد آلي خاك از جمله مهم ترين عوامل تاثير گذار بر فرآيند تثبيت پتاسيم و آمونيوم در رس ها و خاك ها به شمار مي روند. اين دو كاتيون به دليل دارا بودن شعاع يوني مشابه داراي رفتار مشابهي براي تثبيت هستند، لذا مي توان با كاربرد توام كود پتاسيم و آمونيوم بر افزايش قابليت جذب آن ها اثر گذاشت. قرار گرفتن يون هاي آمونيوم در بين لايه هاي كاني هاي رسي موجب مي گردد تا ظرفيت تثبيت پتاسيم در بين لايه ها كاهش يافته و قابليت جذب آن براي گياه فزوني يابد و برعكس. اين موضوع از نظر اقتصادي و مديريت مصرف كود اهميت كاربردي فراواني دارد به طوري كه به هنگام محاسبه مقدار كودهاي نيتروژن و پتاسيم مورد نياز گياه بايد به طور كامل مورد توجه قرار گيرد. با اطلاع از عوامل اثر گذار بر تثبيت يا رهاسازي يون هاي پتاسيم و آمونيوم و هم چنين بررسي عوامل اثر گذار بر رقابت آن ها مي توان براي مديريت تغذيه اي گياهان برنامه ريزي نمود. در اين راستا با افزايش كودهاي آمونيومي همچون اوره مي توان بر رهاسازي پتاسيم از كاني ها اثر گذاشته و نياز گياه به اين عنصر غذايي را تامين نمود. در اين مقاله تلاش گرديده است كه فرآيند تثبيت پتاسيم و آمونيوم در خاك و نقش عوامل موثر بر آن بررسي و راهكارهايي براي استفاده صحيح از اين دو عنصر كودي در مديريت تغذيه اي گياهان ارائه شود.

Potassium and ammonium fixation is one of the most important factors that influence the availability of these ions in the soil. Type of clay minerals, charge density, potassium and ammonium saturation percentage, concentration of potassium and ammonium ions in soil solution, wetting and drying cycles, soil moisture content, soil pH and the amount of soil organic matter are the most common and important factors affecting the fixation of potassium and ammonium in clays and soils. These cations have the same ionic radius and, therefore have same behavior to be fixed by clay minerals. Application of ammonium and potassium fertilizers together can decrease fixation capacity of these ions, and improve uptake of these ions by plants. Application of ammonium ions can decrease potassium fixation in the soil and, therefore it can increase potassium availability for plants and reversible. This result has important effect on economic and management of fertilizers application, and should be considered for the application of nitrogen and potassium fertilizers. Therefore, study the attribute factors on NH4+ and K+ fixation and its competitions can lead us to better management for these components and can help for selection of best program for fertilizer management and could be used for a good program for effect of clay mineral fixation. According to this, by application of NH4+ fertilizers, such as urea, K+ release from clay mineral will be increased. Therefore, K+ for plant uptake will be provided. We attempt to elaborate a review for evaluation of K and NH4+ fixation and affected factors on this process in soil. Finlay strategy for the optimum usage of these elemental fertilizers in plant nutrition will be proposed.