كليدواژه :
فلزات سنگين , پايش زيستي , محيط زيست , اجتماع نماتد
چكيده فارسي :
فراواني و حضور همه جايي نماتدها در اكوسيستم هاي مختلف آنها را به يكي از بهترين نشانگرها جهت پايش آلودگي هاي زيست محيطي تبديل كرده است. از بين ارگانيسم هاي موجود در خاك، نماتدها بعنوان يكي از بهترين شاخص هاي زيستي جهت شناسايي اختلالات موجود در خاك از جمله آلودگي خاك به فلزات سنگين مطرح مي باشند. تحقيقات انجام شده پيرامون تاثير فلزات سنگين از جمله سرب،كادميوم،كروم،مس،نيكل،روي و سلنيوم روي جنس هاي مختلف نماتدها از گروه هاي مختلف تغذيه اي و از طريق تحليل شاخص هاي مرتبط با تنوع و اجتماع نماتدها نشان دهنده تاثير قابل توجه افزايش غلظت فلزات مذكور روي جمعيت برخي از جنس هاي نماتدها است؛ اما با وجود خصوصيات منحصر بفرد نماتدها در پايش آلودگي هاي خاك، تعميم دادن اثرات مشاهده شده آلودگي هاي ناشي از فلزات سنگين بر روي اجتماع نماتدها، دشوار به نظر مي رسد؛ چرا كه نوع اكوسيستم، مقياس مكاني و همچنين خصوصيات منطقه اي از جمله pH خاك، پوشش گياهي و وجود فون نماتدهايي كه از قبل در خاك حضور دارند مي تواند تجزيه و تحليل نتايج اين گونه اطلاعات را تحت تاثير قرار دهد؛ بنابراين لازم است، در تحليل شاخص هاي جمعيتي نماتدها، جنس هايي از نماتدها را كه باعث ابهام در پيشگويي مي شوند را حذف و بر روي جنس هاي شناخته شده اي كه قابليت بروز واكنش به يك محرك مداخله گر در محيط خاك را دارند، متمركز گردد. در اين صورت تحليل شاخص هاي جمعيتي هم قابليت پيشگويي خوبي دارند و هم از لحاظ اقتصادي با صرفه تر هستند. مثال هايي از جنبه هاي كاربردي و تجاري نماتدها در پايش آلودگي زيستگاههاي آبي به آلودگي هايي مانند آلودگي هاي ناشي از مواد شيميايي در ساير كشورها و جود دارد. در اين راستا بهره گيري از نتايج تحقيقات ساير كشورها، توسعه تحقيقات كاربردي در اين زمينه و رفع محدوديت هاي موجود مي تواند زمينه ساز استفاده از نماتدها در پايش آلودگي خاك به فلزات سنگين باشد.
چكيده لاتين :
The abundance ofnematodes in different ecosystems makes thema most desirable agentfor monitoringenvironmental pollution. They are,indeed, considered as the most promising candidates for bioindication of soil disturbances such as heavy metals pollution in the soil. Studies ofthe effects of such heavy metals as lead, cadmium, chromium, copper, nickel, zinc, and selenium on different nematode generain different trophic groups usingdiversityanalysis and nematode assemblage indices have shownconsiderable changes in the populations of certain genera of nematodeswith increasing concentration of each specificmetal. Despite theunique characteristics of nematodesinmonitoring soil pollution, it is difficult to generalize the effects of toxic metal pollutants on nematode assemblages in soil asthe outcome of such analyseslargely vary with ecosystem, spatial scale,andsuchlocal characteristics as pH, vegetative cover, and the composition of indigenous nematode fauna present in the soil. In the evaluation of nematode community indices, it is, therefore, preferable toremove the genera that lead to ambiguity in predictions and to restrictthe indices only to those belonging to known genera with already establishedsensitivity or response to specific types of disturbance. Thus, population index analyses will not only yield better predictions but will also be more cost-effective. Examples of practical and commercial applications ofnematode assemblage analysis in other countries formonitoring chemical pollution in aquatic habitats are available that can be usefully exploited toward applied researchto overcome the present limitations in using nematodes formonitoring soil heavy metal pollution in Iran.
