مطالعه تجمع فلزات سنگين در رسوبات بستر مانگرو، خور گابريك (جاسك)

Study on accumulation of heavy metals in Mangrove sediments, Gabrik Creek (Jask)

رويشگاه مانگرو منطقه گابريك در شرق استان هرمزگان، از مهم ترين مناطق حفاظت شده حرا است. اين منطقه در سواحل عمان واقع شده است. اين گستره به دليل قرار گرفتن در شرايطي از قبيل احداث سد جگين بر رودخانه گابريك، خشك شدن جنگل و از بين رفتن درختان حرا به علت وجود تپه هاي ماسه اي و آلودگي ها در معرض تهديدات بيشتر و احتمالا نابودي قرار گرفته است. با توجه به اهميت اين زيستگاه دريايي، برخي از پارامترهاي رسوب شناسي و ژئوشيميايي رسوبات بستر اين مانگروها مورد سنجش قرار گرفته است. در اين مطالعه به منظور دانه بندي از روش هيدرومتري و براي تعيين ميزان ماده آلي از كوره الكتريكي در دماي 500 درجه به مدت 6 ساعت استفاده شد. ميزان كربنات كلسيم به روش تيتراسيون مورد سنجش قرار گرفت و براي تعيين غلظت فلزات سنگين سرب، روي و نيكل، تجزيه شيميايي به روش جذب اتمي با دستگاه جذب اتمي مدل Thermo-solaar (دقت 1 mg/g) انجام پذيرفت. نتايج حاصله نشان داد كه در رسوبات مورد مطالعه، برتري با ذرات در اندازه ماسه بوده و ميزان متوسط كربنات كلسيم 27% و مواد آلي 3.36% است. دامنه غلظت عناصر براي سرب، روي و نيكل به ترتيب با مقدار ميانگين 67.63، 69.63 و 86.53 (بر حسب mg/g) در نمونه هاي برداشت شده به دست آمد. با محاسبه شاخص هاي مولر، ضريب آلودگي، درجه آلودگي اصلاح شده، شاخص ارزيابي ريسك اكولوژي و مقايسه مقدار عناصر نسبت به ميانگين شيل و استانداردهاي چين و آمريكا مشخص شد كه رسوبات بستر مانگرو منطقه گابريك نسبت به عنصر روي فاقد آلودگي و نسبت به عناصر سرب و نيكل داراي آلودگي است. ميزان هيچ يك از فلزات بر اساس استانداردهاي جهاني، در حد بحراني نمي باشد. ريسك اكولوژيك كل فلزات كم است. با توجه به اين نكته كه خور گابريك، منطقه اصلي صيادي (اسكله صيادي) در شهرستان جاسك است، بالا بودن ميزان آلودگي سرب و نيكل را شايد بتوان به تعمير و نگهداري شناورهاي صيادي، قاچاق و تخليه تركيبات نفتي در منطقه و ورود فاضلاب انساني نسبت داد.

Gabrik in the East of Hormozgan province is Mangrove habitat and one of the important Mangrove protected area. This area is located in Oman coasts. This zone because of building Jagin dam on Gabrick River and existence of sand barrier and exposure of pollution, it is possible to destroy or to be important threats of this planet. Base on importance of this sea inhabitation some of sedimentology parameters and geochemical Mangrove's sediments have been analyzed. In this study for sieve used Hydrometric method and for Identification of organic matter used electronic furnace heat 500 degree centigrade for 6 hours. Quantity of calcium carbonate analyzed by titration and for condenses of heavy metal Zn, Pb and Ni chemical decomposition atomic absorption by Thermo-solaar (±1µg/g). Results showed that mean content of carbonate and organic matter in the sediments is 27%and 3.36% respectively. Contamination heavy metals Pb, Zn and Ni in the sediments of this mangrove, were studied throughout Gabrik creek. Metal concentration analyses were performed using atomic absorption spectrometry (AAS). Mean concentration of the heavy metals Pb, Zn and Ni in sediments was measured 67.63, 69.63 and 76.53 µg/g dry weights respectively. According to determine geoaccumulation index (Igeo), contamination factor (CF), the degree of contamination correction (mCd) and compared the heavy metal concentrations with to the mean concentrations of heavy metals in sedimentary rock (shales) and China and American standards. The results in this study showed that there is no pollution from Zn metal but there are pollutions from Ni and Pb metals and concentration this heavy metals aren't critical. The origin of these heavy metals can be a result of maintenance of fishing vessels in Gabrik Creek, activities or fuel smuggling and perhaps oil compounds spill into the water and human refuse in the region.