برخي ويژگيهاي بوم شناختي و زيست شناختي اشكول (Glis glis Linnaeus، 1766) در جنگل هاي هيركاني

Some ecological and biological peculiarities of the Fat Dormouse in the Hyrcanian forests

اشكول (Glis glis) گونه اي شبيه سنجاب و به عنوان يكي از گونه هاي شاخص منطقه زيست جغرافيايي پالئاركتيك تنها عضو خانواده Gliridae و وابسته به جنگل هاي با تاج پوشش انبوه در جنوب غرب اوراسياست. عليرغم مطالعات گسترده اي در دنيا كه از اين گونه و ساير گونه هاي متعلق به اين خانواده با محوريت تكامل و نظريه پناه گاه ها، صورت گرفته است اطلاعات چنداني در خصوص ويژگي هاي بوم شناختي و زيستي اين گونه در ايران به ثبت نرسيده است. نتايج اين پژوهش حاكي از آن است كه كه اشكول در ايران (پناه گاه هيركاني) در بين دورمايس هاي شناخته شده در دنيا بيشترين وزن ميانگين را داشته و با داشتن 14 غده پستاني، بيشترين تعداد غدد پستاني را داراست. با فرا رسيدن زمان جفت گيري اين گونه در اواسط مردادماه، جمعيت نرها و ماده ها اختلاط پيدا كرده و بين نرها رقابت اتفاق مي افتد. ماده هاي باردار پس از حدود يك ماه، بين هفت تا نه نوزاد بدنيا مي آورند. نتايج تحليل هاي گزينش زيستگاه توسط اين گونه نيز حاكي از تاثير شديد عامل تغذيه و پيوستگي تاج پوشش درختي در استفاده از زيستگاه توسط اين گونه مي باشد.

Fat dormouse (Glis glis) as a squirrel-like rodent and indicator of Palearctic biogeographic region is the only member of Gliridae family which is closely tied to deciduous forest ecosystem in southwestern Eurasia. Despite great studies of refugia during glacial-interglacial periods based on this indicator, there is no documented data on its biological and ecological characteristics in Iran. Our results indicated that Fat Dormouse in Iran is the largest species of all known dormice in the world. It has the largest number of nipple count (n: 14). In the breeding season, male’s aggregation behavior and movement is increased and they approach female groups around. After successful mating in the early August, pregnant females will breed about 30 days later in early September. Mean litter size (n=9) was estimated 7-9 offspring. Our analysis regarding to the habitat use showed that feeding items and tree crown connectivity are the most affecting factors.