بررسي مقدار و توزيع مكاني آلاينده استرانسيم در غبار ريزشي بر سطح شهر يزد

Examination of quantity and local distribution of strontium Pollutant in falling dust on the city of Yazd surface

غبار ريزشي شامل ذرات معلق با اندازه ي كوچكتر از 100 ميكرون است كه بر سطح زمين رسوب مي كند. گرد و غبار نقش مهمي در انتقال آلاينده هاي محيط زيست بر عهده دارد. يكي از اين آلاينده ها استرانسيم مي باشد كه از منابع طبيعي و انساني وارد اتمسفر مي شود و از طريق غبار ريزشي به سطح زمين مي رسد. استرانسيم به علت داشتن مسيرهاي حمل و نقل مشترك با كلسيم مي تواند منجر به خطر انداختن سلامت انسان شود. هم چنين وجود ايزوتوپ هاي راديو اكتيو استرانسيم از جمله استرانسيم 90 به علت اختلال در جريان خون بسيار مضر است. در اين پژوهش با هدف بررسي توزيع و فراواني استرانسيم، وجود راديو ايزوتوپ هاي استرانسيم در غبار ريزشي انجام شد. پس از انتخاب ايستگاه هاي نمونه برداري با توزيع مناسب در سطح شهر يزد، از تله هاي رسوب گير تيله اي استفاده و نمونه هاي غبار به صورت ماهيانه به مدت يك سال برداشت شد. به منظور بررسي تغييرات غلظت استرانسيم در نمونه هاي غبار از دستگاه اشعه ايكس فلورسانس (XRF) و براي تعيين راديو ايزوتوپ ها استرانسيم از شمارنده گايگرمولر استفاده گرديد. نقشه ي پهنه بندي و توزيع مكاني استرانسيم در سطح شهر در نرم افزار Arc GIS تهيه شد. نتايج پژوهش نشان داد كه بيشترين غلظت استرانسيم از قسمت شرق به سمت مركز شهر و كمترين مقدار مربوط به شمال غرب شهر مي باشد. نتايج پهنه بندي استرانسيم نشان دهنده ي بالاترين مقدار استرانسيم در مركز شهر از خيابان كاشاني تا ميدان مهديه مي باشد. بررسي ايزوتوپ هاي راديواكتيو استرانسيم نشان داد كه نمونه هاي برداشت شده فاقد ايزوتوپ هاي راديو اكتيو مي باشد. بنابراين خطر زيست محيطي راديوايزوتوپ هاي استرانسيم در غبار ريزشي وجود ندارد.

Falling dust is containing particles with smaller than 100 microns in size, which is deposited on the surface. Dust has an important role in transforming environmental pollutants. Strontium is one of these pollutants that are released into the atmosphere from natural and human sources and is falling to the ground by dust. Due to strontium has joint transportation routes with calcium can lead to hazards to human health. There are also radioactive isotopes of strontium; including strontium 90 is very harmful due to impaired blood flow. In this study the distribution and abundance of strontium, strontium isotopes found in the mist was falling. After selecting of the sampling stations with appropriate distribution in the city of Yazd is used sediment traps of marbles and dust samples were taken monthly for a year. In order to investigate the changes in the concentration of strontium in samples of dust from the X-ray fluorescence system and for the determination of strontium radioisotopes Geiger Muller instrument was used. Zoning map and local distribution of strontium in the city was prepared in Arc GIS software. The study results showed that the highest concentration of strontium is from the East to the city center and the lowest amount is related to the North West. Zoning results showed that the highest quantity of the strontium in the city center is from Kashani Street to the field Mahdieh. Radioactive isotopes of strontium showed that the samples are lacked radioactive isotopes. So there isn’t any environmental risk from radio isotopes of strontium in falling dust.