توسعه مدلي براي برنامه ريزي توسعه با تاكيد بر پارامتر هاي محيط زيست، انرژي و اقتصاد مبتني بر روش تحليل سلسله مراتبي و برنامه ريزي آرماني

Development of a Model for Development Planning Emphasizing on Environment, Energy and Economy Based on Analytical Hierarchy process and Goal Programming

توسعه پايدار متوازن، نيازمند به كارگيري سياست هاي مناسب و يكپارچه، در چندين بخش اقتصاد، محيط زيست، انرژي و معيارهاي اجتماعي است. برخي از اهداف كلان هر بخش با ساير بخش ها در تناقض است. برنامه ريزي آرماني از زير شاخه هاي آناليز تصميم گيري چند معياره، يكي از تكنيك هاي رايج مطالعه تصميمات با اهداف متناقض است. در اين پژوهش، يك مدل برنامه ريزي آرماني وزن دهي شده پيشنهاد گرديده است كه اهداف نرخ رشد توليد ناخالص داخلي، مصرف انرژي و انتشار گازهاي گلخانه اي را با توجه به مرتبط بودن به يكديگر جهت تخصيص كار آمد منابع، با يكديگر يكپارچه مي كند. همچنين براي محاسبه ي اوزان برنامه ريزي آرماني از روش تحليل سلسله مراتبي كه از زير شاخه هاي تصميم گيري چند معياره است استفاده شده است كه بر اساس نتايج به دست آمده، اوزان انتشار گازهاي گلخانه اي، توليد ناخالص داخلي، ميزان اشتغال و مصرف انرژي هر يك به ترتيب 433/0، 258/0، 181/0 و 126/0 به دست آمده است. مدل ارائه شده با استفاده از بخش هاي كليدي اقتصاد ايران با توجه به اهداف توسعه در سند پنجم چشم انداز توسعه، اعتبار سنجي شده است. بر اساس حل اين مدل دريافتيم، تنها آرمان در نظر گرفته شده براي مصرف انرژي، محقق نشده است و متغير انحراف از آرمان نامطلوب آن عدد 3576128 گيگا وات ساعت به دست آمده است كه بيانگر اين مي باشد كه در سال هاي آتي جهت دستيابي به اهداف تعيين شده در زمينه هاي مورد نظر به انرژي زيادي نياز خواهيم داشت، و در صورتي كه در رفتار خود در زمينه ي مصرف انرژي تغييراتي ايجاد نكنيم با مشكلات بسياري در زمينه تامين انرژي و محيط زيست مواجه خواهيم شد.

Planning for balanced development requires implementing suitable integrated policies in different sections like economy, environment, energy and social criteria. Some of goals of each section are in conflict with other sections. Goal programming is one of subcategories of multi-criteria decision analysis methods, when we have multiple conflicting goals. In this paper, a weighted goal programming model is suggested to target growth rate of gross domestic product, electricity consumption and greenhouse gas emissions. It is note that, the efficient allocation of resources in each direction, is integrated with the others. Also, Analytical Hierarchy Process (AHP) was used for calculating weights of goal programming model. Based on the obtained results, weights greenhouse gas emissions, gross domestic product, employment and energy consumption were 0/433, 0/258, 0/181 and 0/126 respectively. The proposed model is validated using key sectors of Iranian economy with regard to development goals in the fifth development prospect document. Based on the solution of this model, we have found that the only Goal for consumption energy has not been achieved and the variable of deviation from the undesirable Goal of 3576128 GWh has been obtained, which suggests that in the coming years to achieve the set goals In the areas of interest we will need a lot of energy, and if we do not make changes in our behavior in terms of energy consumption, we will face a lot of energy and environmental problems.