مروري بر صمغ كتيرا و استفاده از آن در زيست پزشكي

A Review on Gum Tragacanth and Its Biomedical Applications

كتيرا پلي ساكاريدي آنيوني است كه از گونه هاي آسيايي گَوَن ترشح مي شود و ايران بزرگ ترين توليد كننده آن در جهان است. مهم ترين ويژگي كتيرا، قوام دهندگي و كاهش كشش سطحي به صورت همزمان است. اين ماده از قديم داراي كاربرد گسترده در صنايع غذايي، دارويي، آرايشي، نساجي و پزشكي بوده است. متاسفانه در دهه هاي پيشين به دليل برخي مسئله ها مانند وقوع جنگ بين ايران و عراق و استفاده از صمغ هاي ارزان تر و داراي كيفيت ثابت تر مثل زانتان، بازار فروش كتيرا كاهش چشمگيري يافته است. البته در سال هاي اخيربا توجه به ويژگي هاي دلخواه اين ماده، سير افزايشي فزاينده براي ايجاد فرصت هاي جديد استفاده از كتيرا به ويژه در زيست پزشكي آغاز شده است. در اين مطالعه، پس از اشاره به ويژگي هاي كتيرا، پژوهش هاي انجام شده اخير با موضوع كاربردهاي نوين كتيرا در زيست پزشكي مرور شده است. به طور كلي، كتيرا داراي قدرت جذب آب، زيست تخريب پذيري و زيست سازگاري مناسب و پتانسيل بالايي براي اصلاح شيميايي و فيزيكي است و به دليل داشتن مونوساكاريدهاي ويژه، قابليت ويژه اي براي استفاده در مهندسي بافت و رهايش ژن و دارو دارد. بنابراين به نظر مي رسد در آينده به عنوان يك گزينه اميدوار كننده، كاربردهاي كتيرا در زيست پزشكي گسترش يابد. در اين راستا انجام پژوهش هاي بيش تر براي كسب دانش كافي از ويژگي هاي كتيرا و گسترش ويژگي ها و كاربردهاي اين صمغ ضروري است.البته بايد توجه داشت برخي ويژگي ها مانند نسبت جزء محلول به نامحلول، تركيب درصد مونوساكاريدها، درجه متوكسيلاسيون و استيلاسيون و در نتيجه رفتار رئولوژيكي، قدرت كاهش كشش سطحي، افزايش قوام، گستره واكنش و برهمكنش هاي شيميايي، چگونگي برهمكنش با يون هاي فلزي و پروتئين ها و بسياري ديگر از ويژگي هاي صمغ به دست آمده از گونه هاي گوناگون متفاوت است.