محيط رسوبي و چينه نگاري سكانسي نهشته‌هاي سازند جيرود در برش ده صوفيان

Depositional environment and sequence stratigraphy of the Jeirud Formation in Deh-Sufian section, central Alborz

سازند جيرود به سن دونين پسين در برش دهصوفيان در شمال خاور شه ميرزاد (البرز مركزي) از نهشته‌هاي تخريبي و كربناته تشكيل شده است. مرز زيرين آن با نهشته‌هاي تخريبي ريزدانه سازند ميلا ناپيوسته همشيب و فرسايشي و مرز بالايي آن با سازند مبارك همشيب و پيوسته است. رخساره‌هاي تخريبي سازند جيرود در اين برش شامل رخساره‌هاي كنگلومرايي، ماسه‌سنگي و گل‌سنگي است. نهشته‌هاي كنگلومرايي دربردارنده 3 رخساره A1، A2 و A3 است كه به ترتيب معادل رخساره‌هاي Gcm، Gt و Gmm/Gmg ميال (Miall) هستند. نهشته‌هاي ماسه‌سنگي با 5 رخساره B1، B2، B3 و B4 به ترتيب معادل رخساره‌هاي St، Sh، Sm و Sr ميال و نيز رخساره B5 (Shc) با ساخت لاميناسيون پشته‌اي (HCS) ديده مي‌شود. رخساره‌هاي ريزدانه گل‌سنگي شامل رخساره‌هاي C1 و C2 به ترتيب معادل رخساره‌هاي Fsm و Fl ميال هستند و رخساره‌ كربناته (D) كه حجم كمي از بخش‌هاي بالاي ستون چينه‌‍نگاري را به خود اختصاص ميدهد، تقريباً به‌طور كامل دولوميتي شده است. مطالعات صحرايي و سنگنگاري به شناسايي 5 مجموعه رخساره‌اي تخريبي رودخانه‌اي، ساحلي- پشت ساحلي، حاشيه ساحلي، منطقه انتقالي دور از ساحل و دور از ساحل انجاميد و رخساره‌هاي كربناته با توجه به شواهدي مانند سطح زيرين فرسايشي، دانه‌بندي تدريجي، حضور ساخت لاميناسيون پشته‌اي و نيز رخساره‌هاي تخريبي همراه به شرايط توفاني نزديك به ساحل و توفاني دور از ساحل نسبت داده شدند. سازند جيرود در برش مورد مطالعه با نهشته‌هاي رودخانه‌اي آغاز مي‌شود كه با نهشته‌هاي دريايي تحت تسلط توفان به‌صورت نهشته‌هاي ساحلي- پشت ساحل و تناوب نهشته‌هاي حاشيه ساحل، منطقه انتقالي دور از ساحل و نهشته‌هاي دور از ساحل ادامه مي‌يابد. بررسي سطوح سكانسي به‌ ويژه ناپيوستگي‌هاي مهم و همچنين بررسي الگوي برهم نهشت رسوبات سازند جيرود، به شناسايي 3 سكانس رسوبي كه در بالا و پايين توسط ناپيوستگي‌‌هاي حاصل از فرو افتادن سطح اساس، محدود شده‌اند به همراه بخش پيشرونده از سكانس چهارم انجاميده است.

he Jeirud Formation (Upper Devonian) in Deh-Sufian section of northeast of Shahmirzad consists of siliciclastic and carbonate deposits. In the study area lower boundary of the Jeirud Formation with fine grain clastic deposits of the Mila Formation is erosional (Disconform) and has been conformably overlain by dark carbonate deposits of the Mobarak Formation. The clastic deposits of the Jeirud Formation include conglomeratic, sandy and muddy facies. The conglomeratic deposits comprises three facies A1, A2 and A3 that are equivalent to Gcm, Gt and Gmm/Gmg of Miall facies respectively. Also, five sandy facies of B1, B2, B3 and B4 equivalent to St, Sh, Sm and Sr of Miall respectively and B5 (Shc) with hummocky cross stratification (HCS) sedimentary structure have been identified. Muddy facies including C1 and C2 are equivalents to Miall’s Fsm and Fl facies. Carbonate facies (D) comprising small amounts of the stratigraphic column is almost entirely dolomitized. Field and petrographic studies provide five facies association: fluvial, foreshore-backshore, shoreface, offshore transitional zone and offshore and carbonate facies interpreted as Proximal carbonate tempestites and distal carbonate tempestites based on evidences such as basal erosional surface, normal grading, HCS and coexisting clastic facies . In the study area, the Jeirud Formation deposits initiate with fluvial sequences that have been followed by storm dominated marine deposits as foreshore-backshore deposits and alternations of shoreface to offshore deposits. Study of sequence stratigraphic surfaces especially important subaerial unconformities and also stratal stacking patterns of the formation resulted in determination of three subaerial unconformity bounded depositional sequences plus transgressive part of the 4th sequence.