پتروژنز، ژئوشيمي، مطالعه ميانبارهاي سيال و نقش توده‌هاي نيمه آتشفشاني در زايش مس محدوده چاه‌مورا، شمال ترود

Petrogenesis, geochemistry, fluid inclusions and the role of the subvolcanic intrusives in genesis of copper at Chahmora deposit, North of Torud, Semnan

كانسار مس چاهمورا درجنوب ‌باختري شاهرود و در بخش مركزي كمان ماگمايي ترود - چاه شيرين قرار دارد. كاني‌سازي در منطقه چاه‌مورا درون واحد آتشفشاني به سن ائوسن رخ داده است. سنگ‌هاي آتشفشاني ياد شده بر پايه مطالعات صحرايي و آزمايشگاهي قابل تفكيك به آندزيت، آندزيت - بازالت، تراكي‌آندزيت، تراكي‌آندزيت‌بازالت و رخنمون‌هاي كوچكي از آذرآواري‌ها به‌صورت آگلومرا هستند. توده‌هاي نيمهآتشفشاني با تركيب حدواسط توالي‌هاي آتشفشاني آذرآواري را قطع كرده‌اند. ماهيت اين سنگ‌ها، كالك‌آلكالن غني از پتاسيم تا شوشونيتي است كه از ديد جايگاه زمين‌ساختي، در موقعيت كمان ماگمايي مرتبط با پهنه فرورانش قرار مي‌گيرند. دگرساني سيليسي، كربناتي، سريسيتي وكلريتي در سنگ‌‌‌‌هاي ميزبان قابل تشخيص است. ساخت و بافت ماده معدني به‌صورت رگه- رگچه‌اي، جانشيني، دانه پراكنده و پركننده فضاي خالي است. بر پايه مطالعات كانه‌نگاري كاني‌هاي اصلي مس شامل: كالكوسيت، كالكوپيريت، كووليت، ديژنيت، كوپريت، مالاكيت و كمتر مس طبيعي است كه با هماتيت همراهي مي‌شوند. از ميان اين كاني‌ها، كالكوسيت و مالاكيت بيشترين فراواني را دارند. مطالعات ژئوشيمي نشان از آن دارد كه عنصر مس بيشترين همبستگي را با عناصر نقره (R=0.894)و آرسنيك (R=0.520) دارد. اين در حالي است كه با اين عناصر كاني مستقلي تشكيل نداده است و احتمال دارد كه اين عناصر در شبكه كاني‌هاي مس‌دار، جايگزين مس شده باشند. مطالعه ميانبارهاي سيال روي سيال‌هاي به دام افتاده در كاني‌هاي كوارتز و كلسيت انجام شده است. دماي همگن‌شدگي در ميانبارهاي سيال، به‌طور ميانگين 200 تا 220 درجه سانتي‌گراد است. درجه شوري به دست آمده در اين سيال‌ها، در محدوده‌هاي0/97-1/37 و 3/67-4/07 درصد وزني نمك‌طعام است. اين كانسار همانندي‌هاي فراواني از ديد كاني‌شناسي، سنگ ميزبان، ساخت و بافت و ژئومتري با كانسارهاي نوع مانتو و مس در طبقات سرخ آتشفشاني دارد.

The Chahmora copper deposit is located at South west of Shahrud, within the Torud-Chahshirin magmatic arc. Mineralization in the Chahmora area occurred within volcanic units of Eocene. Based on field and laboratory investigations, the outcropped rocks in the Chahmora deposit are andesite, andesite – basalt, trachy andesite, trachy andesite basalt and several small exposures of pyroclastic rocks such as agglomerate.­ Basic to intermediate sub-volcanic bodies intruded Eocene volcanic-pyroclastic sequences. The rocks are high-K, calc-alkaline to shoshonitic in nature, and are formed at a magmatic arc setting in a subduction zone. The host rocks have been affected by silicification, carbonatization, sericitization and chloritization. The textures and structures of mineralization are vein-veinlet, replacement and open space filling. According to the mineralography studies, main minerals of copper are chalcocite, chalcopyrite, covellite, digenite, cuprite, malachite and rare native copper together with hematite. Chalcocite and malachite are the most abundant minerals. Geochemical studies indicate that copper has only relative correlation with silver (R=0.894) and arsenic (R=0.520).Since silver has not founded as an independent crystalline phase, therefore copper was replaced by silver in chalcocite. . Fluid inclusion studies on trapped fluids in quartz and calcite show average homogenization temperature of 200-220ºC and fluids salinity degree of 0/97-1/37 and 3/67-4/07 %wt NaCl. Copper mineralization in the Chahmora deposit has similarities in mineralogy, host rock, texture, structure and geometry with manto-type and volcanic red bed copper deposits.