عنوان مقاله :
مطالعات كاني سازي، ژئو شيمي، ميانبارهاي سيال و ايزوتوپ پايدار (S و O) كانسار اسكارن آهن تخت، شمال خاور همدان
عنوان به زبان ديگر :
Mineralization, geochemistry, fluid inclusion and stable isotopes (O, S) studies in the Takht Fe-skarn deposit, NE Hamedan
پديد آورندگان :
حقيقي، نعمت الله دانشگاه لرستان خرم‌آباد - دانشكده علوم - گروه زمين‌شناسي , زارعي سهاميه، رضا دانشگاه لرستان خرم‌آباد - دانشكده علوم - گروه زمين‌شناسي , زمانيان، حسن دانشگاه لرستان خرم‌آباد - دانشكده علوم - گروه زمين‌شناسي , احمدي‌خلجي، احمد دانشگاه لرستان خرم‌آباد - دانشكده علوم - گروه زمين‌شناسي
كليدواژه :
اسكارن كلسيك , آهن , ميانبار سيال , ايزوتوپ پايدار , كانسار تخت
چكيده فارسي :
كانسار آهن تخت در فاصله 120 كيلومتري شمال خاور شهر همدان و در شمال كمربند ماگمايي اروميه- دختر قرار دارد. نفوذ توده گرانوديوريتي ميوسن مياني به درون كربناتهاي كرتاسه سبب كاني‌سازي آهن شده است. كاني‌سازي ديرزاد پركننده فضاي خالي و جانشيني به صورت رگه و عدسي‌‌شكل با دگرساني‌هاي آرژيليك، كربنات، كلريت، اپيدوت، سيليس وكاني‌هاي گارنت، پيروكسن، اپيدوت، ترموليت- اكتينوليت، فلوگوپيت، هورنبلند، كوارتز، كلسيت، مگنتيت، پيريت، اسپكيولاريت، كالكوپيريت، هماتيت، ليمونيت، گوتيت و مالاكيت ديده شده است. ژئوشيمي ماده معدني گوياي حضور عناصر Si, Al, Ca, Mg, Ti و نيز عناصر كالكوفيل Cu, Zn, As, Pb و به دليل همراهي كاني‌هاي كالك‌سيليكاتي و كاني‌هاي سولفيدي با مگنتيت است. ميانبارهاي سيال دماي همگن‌شدگي ميان153.2 تا 338.3 درجه سانتي‌گراد و شوري از 0/827 تا 25/36 درصد وزني نمك طعام دارند. در مرحله كاني‌سازي آميختگي سيالهاي ماگمايي با آب‌هاي جوي در مرحله متاسوماتيسم پسرونده رخ داده است. مقدار δ18O كاني مگنتيت ميان 0/46 - تا 2/31 + ‰ و مقدار δ18Owater سيال مولد كاني‌سازي ميان8/1 + تا 10/9 + ‰ متغير است. اين مقدار مشابه با سيالهاي ماگمايي متعادل شده با منبع داراي 18O بالاست. مقدار δ34S در كاني پيريت ماده معدني ميان 7/3 + تا 12/5 + ‰ و مقدار δ34SH2S سيال مولد كاني‌سازي ميان 5/7 + تا 10/9 + ‰ است. اين مقادير مثبت دخالت منشأ سولفات‌هاي تبخيري را در تأمين گوگرد نشان مي‌دهد. در مرحله دگرگوني پسرونده فلزات تحرك يافته همراه با سيالهاي فلزدار حاصل از سرد شدن توده نفوذي با آب‌هاي جوي سولفوردار مخلوط شده و در سنگ‌آهك‌هاي كرتاسه داراي فضاي خالي ساختاري كاني‌سازي اسكارن كلسيك آهن تخت را به وجود آورده است.
چكيده لاتين :
The Takht iron deposit is located 120 km northeast of the Hamedan City in the Urumieh-Dokhtar magmatic belt. The Miocene Takht granodiorite intruded into the Cretaceous carbonates and resulted in Fe-skarn formation. Epigenetic mineralization in the Takht Deposit occurred predominantly as vein and lenticular ore bodies accompanied with argillic, carbonation, chloritization, epidotization and silicfication alterations and minerals including garnet, pyroxene, epidote, tremolite- actinolite, phlogopite, hornblende, quartz, calcite, magnetite, pyrite, specularite, chalcopyrite, hematite, limonite, goethite and malachite. Chemical composition indicates the presence of Si, Al, Ca, Mg, Ti and chalcophile elements such as Cu, Zn, As and Pb that originate from the coexistence of silicate and sulfide minerals with magnetite. The microthermometric results revealed homogenization temperatures (Th) from 153.2°C to 338.3°C and salinity from 0.827 wt.% NaCl eq. to 25.36 wt.% NaCl eq.. The δ18O (SMOW) values of magnetite were measured in the range of −0.46‰ to +2.31‰ and δ18O water is +8.1‰ to +10.9‰, respectively. These isotope values are similar to magmatic fluids that were also equilibrated with 18O enriched sources. The δ34S (V-CDT) values of pyrite show ranges of +7.3‰ to +12.5‰ and the original fluid δ34S H2S values were estimated ranging from +5.7‰ to +10.9‰. These positive δ34S values confirm that sulfur is provided by evaporate sulfates. During the retrograde stage of the Takht Skarn, re-mobilized metals accompanied with metal-bearing fluids (provided by intrusion) were mixed with sulfur-bearing descending meteoric waters and eventually, the mixing of the two fluids led to calcic Fe-skarn mineralization in Cretaceous carbonates.
