فعاليت ماگمايي بازي در حوضه كششي پشت كماني ژوراسيك زيرين - مياني در لبه شمالي پهنه هاي ايران مركزي - جنوب البرز خاوري، شاهرود - دامغان

Basic magmatism in the extentional back-arc basin of the Lower-Middle Jurassic on the Northern edge of Central Iran-South of Eastern Alborz zones, Shahrood-Damghan

حوضه ژوراسيك لبه شمالي پهنه ساختاري ايران ­مركزي و جنوب البرز خاوري در استان سمنان، دربردارنده سنگ­ هاي آذرين با تركيب بازي متعلق به مراحل اوليه پيدايش و گسترش يك حوضه كششي پشت ­كماني نابالغ در اين زمان است. اين سنگ­هاي آذرين بازي، به هر دو شكل خروجي (بازالتي) و نفوذي (دايك، سيل و استوك­هاي كوچك ميكروگابرويي) در توالي رسوبي بخش زيرين سازند شمشك و معادل آن در پهنه ساختاري ايران مركزي رخنمون دارند. ماگماهاي سازنده اين سنگ­ها داراي ماهيت كالكآلكالن هستند و از عناصر سنگ‌دوست بزرگ‌يون (LILE) و عناصر خاكي كمياب سبك (LREE) غني­شدگي، و از عناصر خاكي كمياب سنگين (HREE) تهي ­شدگي نشان مي­دهند. اين ماگماها، از ذوب بخشي 5 تا 30 درصدي ستون­هاي گوشته­اي اسپينل ­پريدوتيتي (در زير ايران مركزي) و گارنت ­لرزوليتي (در زير البرز خاوري)، در يك جايگاه زمين­ساختي كششي پشت­كماني نابالغ، ناشي از فرورانش مايل سنگ‌كره اقيانوسي نوتتيس به زير ايران مركزي در ترياس بالايي - ژوراسيك مياني حاصل شده و از راه سامانه هاي شكستگي و گسلش، به ترازهاي بالاتر پوسته قاره­اي رفته و به مختلف درون حوضه­ هاي رسوبي كم­ژرفاي اين پهنه­ ها جايگزين شده­اند. اين حوضه، در پشت­كمان ماگمايي ترياس بالايي- ژوراسيك زيرين ايران مركزي و در نتيجه بروز حركات كششي در پوسته قاره­اي ايران مركزي - البرز تشكيل شده است.

The Lower Jurassic basin of northern margin of central Iran structural zone and south of eastern Alborz in Semnan province, contains igneous rocks with basic composition, belonging to early stages of occurrence and development of an immature extensional back arc basin at this time. These basic igneous rocks cropped out in at the base of Shemshak Formation and its equivalent in central Iran Structural zone, in the form of extrusive (basaltic rocks) and intrusive (dike, sill and microgabbroic small stocks) rocks. Magma forming of these rocks have had calc – alkaline nature and was enriched in large ion lithophile elements (LILE) and light rare earth elements (LREE) and also was depleted in heavy rare earth elements (HREE). The mentioned magmas was, originated from 5 to 30% partial melting of the spinel peridotitic (below the central Iran) and garnet lherzolithic (below the Eastern Alborz) mantle plumes in an immature extensional back arc basin tectonic setting due to oblique subduction of Nneothetyan oceanic lithosphere beneath the central Iran structural zone at late Triassic to middle Jurassic time, and were ascending to upper levels of continental crust by fault and fracture systems and emplaced in shallow sedimentary basins of these zones in different ways. This basin was formed in the behind of the upper Triassic – Lower Jurassic magmatic arc of central Iran and due to initiation of extensional movements in the continental crust of central Iran and Alborz.