عنوان مقاله :
استفاده از ژئو شيمي فلزات نوبل و تركيب كاني‌شناسي پريدوتيت‌ها در تعيين پتروژنز و جايگاه زمين ساختي كمپلكس فرا بازي رودان كرمان، جنوب ايران
عنوان به زبان ديگر :
Using noble metal and mineral chemistry of peridotites in petrogenesis and tectonic setting of Rudan ultramafic complex, Kerman, Southern Iran
پديد آورندگان :
نجفزاده، عليرضا دانشگاه پيام نور تهران - گروه زمين‌شناسي
كليدواژه :
پهنه بالاي مناطق فرورانش , فلزات نوبل , كمپلكس فرابازي رودان , جنوب ايران و كرمان
چكيده فارسي :
كمپلكس فرابازي رودان به سن پالئوزوييك در منتهي‌اليه جنوب استان كرمان جاي گرفته و از هارزبورژيت‌هاي توده‌‌‌اي (massive)، عدسي‌هاي كوچك تا متوسط دونيتي و مقادير بسيار كمي از دايك‌هاي باريك اليوين وبستريتي با درجه سرپانتيني شدن متوسط تشكيل يافته است. بافت گرانولار و پروتوگرانولار از جمله بافتهاي چيره در هارزبورژيت‌ها و دونيت‌هاست و اليوين، ارتوپيروكسن و به ميزان بسيار كمتري كلينوپيروكسن و كروم‌اسپينل از جمله كاني‌هاي موجود در اين سنگ‌ها به شمار مي‌آيند. مقدار فورستريت اليوين موجود در دونيت‌ها (Fo92.5) در مقايسه با هارزبورژيت‌ها (Fo91) كمي بالاتر است. مطالعات ميكروپروب انجام شده در زمينه كروم‌اسپينل‌هاي موجود در پريدوتيت‌هاي رودان مقادير متوسط (Cr#(0.33-0.56، مقادير به نسبت بالاي (Mg# (0.59-0.75 و مقادير بسيار پايين TiO2 (متوسط 0/01 درصد وزني) را نشان مي‌دهد. مقدار Fe3+# در كروم‌اسپينل‌هاي موجود در پريدوتيت‌هاي كمپلكس رودان بسيار پايين (0/09> درصد وزني) و منعكس‌كننده تبلور در شرايط فوگاسيته پايين اكسيژن است. همچنين، بيشتر پريدوتيت‌هاي رودان از عناصر خاكي كمياب (REE) به شدت تهي شده‌اند. در پريدوتيت‌هاي كمپلكس رودان، مجموع عناصر گروه پلاتين بسيار پايين (متوسط ppb25) است و در مقايسه با كندريت‌ها بسيار تهي شده‌اند. الگوي PGE در دونيت‌ها تفريق نيافته و نسبت PdN/IrN در اين سنگ‌ها بهطور ميانگين 1/02 است. در حالي كه هارزبورژيت‌ها كمي شيب مثبت به همراه بي‌هنجاري مثبت كوچكي از Ru، Pd و Au نشان مي‌دهند و نسبت PdN/IrN در آنها بيش از 2/75 است. همچنين، الگوهاي PGE بهنجار شده با كندريت و گوشته اوليه در هارزبورژيت‌هاي كمپلكس رودان به نسبت پهن است كه قابل مقايسه با پريدوتيت‌هاي گوشته‌اي تهي شده هستند و درجات به نسبت بالاي ذوب بخشي (17 تا 22 درصد) منبع گوشته‌اي را نشان مي‌دهند. داده‌هاي شيمي كاني و ژئوشيمي فلزات نوبل نشان از آن دارد كه هارزبورژيت‌هاي كمپلكس فرابازي رودان ماهيت تفاله‌اي و دونيت‌ها ماهيت جانشيني دارند و از ديد زمين‌ساختي در يك محيط جلوي كمان در بالاي پهنه بالاي مناطق فرورانش به وجود آمدهاند.
چكيده لاتين :
The Rudan ultramafic complex with Paleozoic age is located in Southern Kerman province and is composed mainly of massive harzburgite, small to medium sized lenticular dunite and subordinate very thin olivine websterite dykes. Granular and protogranular are the main textures in dunites and harzburgites, and orthopyroxene, olivine and to a lesser extent clinopyroxene and chromian spinel were found in the harzburgites and dunites. The forsterite content of olivine is slightly higher in dunites (Fo92.5) than those in harzburgites (Fo91). Detailed electron microprobe study reveals intermediate Cr# (0.33-0.56), relatively high Mg# (0.59-0.75) and very low TiO2 content (averaging 0.01 wt %) for chromian spinels in Rudan peridotites. The Fe3+# is very low, (s in the peridotites are very low (average 25 ppb) and are highly depleted in PGE contents relative to chondrites. The PGE spidergrams in dunites are unfractionated, and the PdN/IrN ratios averages 1.02, whereas the harzburgites show slightly positive slopes PGE spidergrams, together with a small positive Ru, Pd and Au anomalies, and their PdN/IrN ratio averages 2.75. Moreover, the PGE chondrite and primitive mantle normalized patterns of the harzburgites are relatively flat which are comparable to the depleted mantle peridotites indicating relatively high degree of partial melting (about 17-22%) of the mantle source. The mineral chemistry data and the noble metal geochemistry indicates that the harzburgites of the Rudan ultramafic complex are residual and dunites are replaced and tectonically have been generated in a fore-arc mantle region above a supra-subduction zone setting.
